بررسی دیدگاه اشتیاق حاجی درباره نیازمندی الزامات اخلاقی به امکان‌های بدیل

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر همکار گروه مطالعات تطبیقی اسلامی و ادیان، پژوهشکده بین المللی امام رضا علیه السلام، جامعة المصطفی العالمیة، مشهد، ایران

چکیده

درباره نیازمندی مسئولیت اخلاقی به امکان‎های بدیل در ادبیات معاصر اختیار، بحث‏های فراوانی صورت گرفته است، لیکن درباره نیازمندی سایر انواع احکام اخلاقی به امکان‏های بدیل شاهد بحث چندانی نیستیم. «اشتیاق حاجی» در آثار متعددی کوشیده است این خلأ را جبران کند.  وی در همین راستا استدلال می‏کند که الزامات اخلاقی به امکان‏های بدیل نیاز دارند. وی برای نیل به این هدف، با استناد به برخی اصول شهودی مانند اصل هم‏ارزی، قانون کانت/ الزام و قانون کانت/ نادرستی، استدلال‏هایی را صورت‌بندی می‏کند که نشان می‏دهند الزامات اخلاقی از قبیل «باید»، «نادرستی» و «درستی» نیازمند امکان‏های بدیل هستند. نوشتار حاضر با روش توصیفی، تحلیلی، پس از نگاهی گذرا به استدلال‏های حاجی، پاسخ‏های وی را به یکی از مهم‏ترین اشکالات مطرح‏شده علیه اصول شهودی که مبنای استدلال‏هایش را شکل می‏دهد، مرور کرده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که استدلال وی درباره تحقق سرزنش‏پذیری اخلاقی در وضعیت‏های عاری از الزام اخلاقی آفاقی، قابل ‌پذیرش نیست.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Ishtiyaque Haji’s View about the Necessity of Alternative Possibilities for Moral Obligations

نویسنده [English]

  • Ruhullah Mowahedi
Associate Researcher, Department of Comparative Islamic Studies and Religions, Imam Reza International Research Institute, Al-Mustafa International University, Mashhad, Iran
چکیده [English]

There have been many discussions about the necessity of alternative possibilities for moral responsibility in the contemporary literature of free will, but we do not see much discussion about the necessity of alternative possibilities for other types of moral judgments. "Ishtiyaque Haji" has tried to compensate for this gap in several works. In this regard, he argues that moral obligations require alternative possibilities. In order to achieve this goal, by citing some intuitive principles such as equivalence principle, Kant's law/obligation and Kant's law/impermissible, he formulates arguments that show moral obligations such as "must", "wrongness" and "rightness" need alternative possibilities. The present article, with a descriptive and analytical method, after a brief look at Haji's arguments, has reviewed his answers to one of the most important problems raised against the intuitive principles that form the basis of his arguments. The results of the research indicate that his argument about the realization of moral blameworthiness in situations free of objective moral obligation is not acceptable.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ishtiyaque Haji
  • moral obligations
  • alternative possibilities
  • Frankfort examples
  • objective obligation
  • subjective obligation

مراجع

  • قرآن

    • فرانکفورت، هَری(1394)، «امکان‌های بدیل و مسئولیت اخلاقی»، ترجمه حسین واله، ارغنون، دور جدید، ش ۱ و ۲ (ویژه‏نامه آزادی اراده)، ص ۱۸۵-۱۹۶.
    • موسوى قزوینى، ابراهیم(1371ق)، ضوابط الأصول. قم: مولف.
    • Feldman, Fred. Doing the Best We Can: An Essay in Informal Deontic Logic. Philosophical Studies Series in Philosophy, v. 35. Dordrecht ; Boston: D. Reidel Pub. Co, 1986.
    • Haji, Ishtiyaque. Deontic Morality and Control. Cambridge University Press, 2002.
    • ———. “Reflections on the Incompatibilist’s Direct Argument.” Erkenntnis 68, no. 1 (2008), page 1–19: 1–19.
    • ———. Incompatibilism’s Allure: Principle Arguments for Incompatibilism. Critical Issues in Philosophy. Peterborough, Ont: Broadview Press, 2009.
    • ———. Reason’s Debt to Freedom: Normative Appraisals, Reasons, and Free Will. Oxford ; New York: Oxford University Press, 2012.
    • ———. “A Paradox Concerning Frankfurt Examples.” Synthese 196, no. 1 (2016), page 87–103: 87–103. doi:10.1007/ s11229-016-1025-0.
    • ———. Luck’s Mischief: Obligation and Blameworthiness on a Thread. Oxford ; New York: Oxford University Press, 2016.
    • ———. “The Obligation Dilemma.” The Journal of Ethics 21, no. 1 (March 2017), page 37–61: 37–61. doi:10.1007/ s10892-016-9242-9.
    • ———. “Obligation, Responsibility, and History.” The Journal of Ethics 22, no. 1 (March 2018), page 1–23: 1–23. doi:10.1007/ s10892-017-9263-z.
    • ———. The Obligation Dilemma. New York: Oxford University Press, 2019.
    • ———. “Obligation Incompatibilism and Blameworthiness.” Philosophical Papers, no. 50 (July 5, 2021), page 1–23: 1–23. doi:10.1080/ 05568641.2021.1896375.
    • Kant, Immanuel. Critique of Practical Reason. Translated by Lewis White Beck. Chicago: University of Chicago Press, 1949; but originally published in 1788.
    • ———. Religion within the Boundaries of Mere Reason: And Other Writings. Translated and edited by Allen Wood and George Di Giovanni. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار