بررسی و نقد نحوۀ خالقیّت خداوند در عرفان کیهانی(حلقه)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی

2 استاد گروه ادیان و عرفان، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

در میان مباحث مهم کلامی، موضوع «نحوه خالقیت خداوند در هستی» به چگونگی تکثّر موجودات از خداوند می­پردازد. این موضوع یکی از اولین و کلیدی­ترین مباحث در ترسیم هستی‌شناسی است که بررسی ساختار و ضوابط حاکم بر آن در فهم بهتر دیگر اجزای جهان­بینی اثرگذار خواهد بود. علاوه بر آن، بررسی این موضوع به چگونگی ساختار جهان­بینی و شناسایی انسجام حاکم بر آن نیز کمک می­کند. در این مقاله، نحوه خالقیت خداوند در عرفان کیهانی به کمک دو مدل «گستره عرضی عالم» و «سلسله طولی وجود» بررسی شده تا تحلیل دقیقی از اجزای حاکم بر آن و بررسی انسجام و پیوستگی­ش به دست آید، زیرا با ترسیم مدل­های هستی­شناسی در نحوه تعامل مبدأ با عناصر هستی(ساختار گستره عرضی عالم) و نسبت مبدأ هستی با دیگر اجزاء(ساختار سلسله طولی وجود)، می­توان خطاها و ضعف­های محتمل در رویکرد عرفان کیهانی(حلقه) را بازشناخت. این پژوهش با روش توصیفی‌ـ تحلیلی، ابتدا نحوه خالقیت خداوند در عرفان کیهانی را بیان(توصیف) می­کند، و پس از آن، از منظری تحلیلی به بررسی و نقد روابط درونی حاکم بر آن­ می­پردازد. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که نحوه خالقیت خداوند در عرفان کیهانی فاقد شفافیت لازم در بیان نحوه خالقیت خداوند است و در نسبت میان اجزای هستی و خالقیت خداوند در فرایند هستی به ابهامات و تناقضات ساختاری دچار شده است. چندان­که در بیان نحوه خالقیّت خداوند با ضعف اساسی در تبیین، انسجام درونی و ساختاری روبه رو خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study and Critique of How God Works in Cosmic (Ring) Mysticism

نویسندگان [English]

  • seyed Hamidreza Raoof 1
  • Ghodratullah Khayyatian 2
1 1. Faculty member of the Research Institute of Humanities and Social Studies of Jahad Daneshgahi
2 2. Professor at the Department of Religions and Mysticism, Faculty of Humanities, Semnan University. Semnan , iran
چکیده [English]

Among the important theological topics, the topic of "how God created in existence" deals with how beings multiply from God. This is one of the first and most key topics in ontology mapping, the study of structure and criteria of which is effective in better understanding other components of the worldview. In addition, examining this issue helps to structure the worldview and identify the coherence that governs it.
In this article, the way of God's creativity in cosmic mysticism is investigated with the help of two models "transverse extent of the world" and "longitudinal chain of existence" in order to obtain a detailed analysis of its governing components and check its coherence and continuity, because by drawing the ontological models in the way of  interaction of the origin with the elements of existence (the structure of the transverse extent of the universe) and the relationship of the origin of existence with other components (the structure of the longitudinal chain of existence), it is possible to recognize possible errors and weaknesses in the approach of cosmic (ring) mysticism. This research, using the descriptive-analytical method, first explains (describes) God's creativity in cosmic mysticism, and then, from an analytical point of view, examines and criticizes the internal relationships governing it. The results of this research show that God's creativity in cosmic mysticism lacks the necessary clarity, and the relationship between the elements of existence and God's creativity in the process of existence has structural ambiguities and contradictions, so much so that in expressing God's creativity, it will face a fundamental weakness in explanation and internal and structural coherence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cosmic Mysticism
  • Ring Mysticism
  • Mohammad Ali Taheri
  • The way of God's Creation
  • Ontology

مراجع

  • قرآن‌کریم

    • ابن­عربی، محمدبن‌علی(بی‌تا)، الفتوحات‌المکیه، بیروت: دارصادر.
    • ـــــــــــــــــــــــــ(1385)، فصوص‌الحکم، ترجمه، توضیح ‌و تحلیل: محمدعلی موحد و صمد موحد، تهران: نشر کارنامه.
    • بهارنژاد، زکریا(1385)، «وجودشناسی عرفانی»، فصلنامه پژوهش­های فلسفی کلامی، ش8، ص 115ـ89.
    • جوارشکیان، عباس(1379)، نقد و تحلیل نحوه فاعلیت خداوند در عالم طبیعت از نظر فلاسفه اسلامی و اگوستین، رساله دکتری فلسفه و کلام اسلامی(گرایش حکمت متعالیه) دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
    • رازی، نجم­الدین(1312)، مرصاد العباد من المبدأ الی المعاد، به کوشش حسین حسینی نعمۀالهی، تهران: مطبعه ‌مجلس.
    • رنجبران، محمد امین(1396)، بررسی و مقایسه جایگاه عقل و عشق در عرفان حلقه با کتاب مرصاد العباد نجم‌الدین رازی و آثار دیگر وی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی(دانشکده ادبیات و علوم انسانی)
    • روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران(29/6/1385)، شماره ویژه قوانین و مقررات:546، آگهی تأسیس «مؤسسه فرهنگی و هنری عرفان کیهانی حلقه» در تاریخ12/6/1385، شماره روزنامه:17933 تهران. شماره پیگیری روزنامه رسمی:6786.
    • سلیمانی، عبدالرحیم(1396)، «تعریف دین در کلام و فلسفه دین و تعریف اقلی و اکثری»، فصلنامه فلسفه دین، ش14، ص397ـ375.
    • طالبی‌دارایی، باقر(1383)(الف)، «دینِ عصر جدید»، اخبار ادیان، ش8، ص32ـ27.
    • ـــــــــــــــــ(1383)(ب)، «درآمدی بر چرایی و چیستی، ادیان جدید»، اخبار ادیان، ش7، ص103ـ96.
    • طاهری، محمدعلی(1384)، عرفان کیهانی، قم: اندیشه ماندگار، چاپ اول.
    • ـــــــــــــــــــ(1386)، عرفان حلقه؛ دوره هفتم، کلاس­های نیمه دوم سال1386.
    • ـــــــــــــــــــ(1388)، انسان از منظری دیگر، چ9، تهران: بیژن.
    • ـــــــــــــــــــ(1389)(الف)، «مقدمه: سایمنتولوژی»، دانش پزشکی، ویژه­نامه تخصصی سایمنتولوژی، ش1.
    • ـــــــــــــــــــ(1389)(ب)، انسان و معرفت، تهران: خوشبین.
    • ـــــــــــــــــــ(1389)(ج)، «قانون نظم و بی­نظمی»، ماهنامه راه کمال: ویژه‌نامه عرفان کیهانی(بینش انسان)، ص37ـ32.
    • ــــــــــــــــــــ(1391)، دروس دوره یک «فرادرمانی» عرفان حلقه، گروه آموزش مجازی عرفان حلقه(نسخه4.1ـ5/07/91)
    • ــــــــــــــــــــ(1392)، فرهنگ اصطلاحات عرفان کیهانی(حلقه) ج1، گردآوری و تنظیم: انتشارات عرفان کیهانی(حلقه).
    • فولکیه، پل(1378)، هستی‌شناسی، بحث وجود، ترجمه یحیی مهدوی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
    • قاسمی، محمودرضا(1395)، «خداشناسی در عرفان کیهانی(حلقه)»، مجله پاسخ، ش1، ص 104ـ77.
    • گریلینگ، ای.سی. [و دیگران](1390)، معرفت‌شناسی، ترجمه امیر مازیار، تهران: انتشارات حکمت.
    • مدنی اصفهانی، ناهید(1394)، بررسی ریشه­های آموزه­های نظری و عملی فرقه شبه­عرفانی حلقه(کیهانی) پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران: دانشکده الهیات و معارف اسلامی.
    • محمدپور، احمد(1389)، روش در روش(درباه ساخت معرفت در علوم انسانی) تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
    • ملکیان، مصطفی(1382)، «سلسله نشست­های علمی در مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب»، قم، به نقل از: طالبی دارایی، باقر(اردیبهشت1383) «درآمدی بر چرایی و چیستی، ادیان جدید»، اخبار ادیان، ش7، ص103ـ96.
    • میرباقری فرد، سیدعلی­اصغر(1391)، «عرفان عملی و نظری یا سنّت اوّل و دوّم عرفانی؟»، فصلنامه پژوهش­های ادب عرفانی(گوهر گویا)، ش6، ص 88ـ65.
    • ناطقی، راضیه(1397)، «نقد مبانی و اصول نظری(عرفان حلقه) از منظر قرآن کریم»، مطالعات فلسفی کلامی، ش13، ص 49ـ27.
    • ولیعی ابرقویی، احمد(1393)، نقد و بررسی روش­شناختی و علمی عرفان کیهانی، پایان­نامه کارشناسی ارشد: گرایش مبانی نظری اسلام، دانشگاه معارف اسلامی گروه مدرسی معارف اسلامی.
    • ــــــــــــــــــــــــ(1396) «بررسی مبانی معرفت شناختی و هستی شناختی عرفان کیهانی از منظر حکمت اسلامی»، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، ش21، ص142ـ127.
    • ـــــــــــــــــــــــــ(1397) «نقد روش­شناسی عرفانی مکتب حلقه». مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. 22(1): 151ـ127.

     

    • Dossett, Wendy(1996) “Speaking for the Buddha: Phenomenological and confessional approaches in teaching Buddhism”. Journal of Beliefs and Values. 17(1): 26-8.
    • McKenzie, L(1991) Adult education and worldview construction. Malabar, FL: Krieger Publishing Company.
    • Oser, F. & Reich, H(1990) “Moral judgment, religious judgment, world view and logical thought: A review of their relationship”(part one) British Journal of Religious Education. 12(2): 94–101.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار