جایگاه «وجود حقیقی» در اندیشه افلاطون و ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه فلسفه دانشگاه فردوسی مشهد

3 دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

افلاطون در مکتب فلسفی خویش، نظام خاصی از هستی بر پایه ارتباط سایه و عکس با اصل و حقیقت ارائه می‌دهد. وی در این راستا از موجودی متعالی  که اصل خیر(خدای نظام فلسفی او) است، سخن می‌گوید که ورای وجود است. با دقت در جایگاه اصل خیر در هستی و تحلیل کیفیت «بهره‌مندی»، آشکار می‌گردد که وجود حقیقی منحصر در آن است و سایر موجودات نمود و سایه‌ای از آن هستند، آن چنان که برای سایر موجودات حتی ایده‌ها(مُثُل) هیچ استقلالی نمی‌توان در نظر گرفت و به این ترتیب هستی‌شناسیِ فلسفی افلاطون بر  محور حقیقتی واحد دنبال می‌شود. ملاصدرا نیز با طرح نظریۀ نهایی خویش یعنی وحدت شخصی وجود، هستی را منحصر در امری واحد(خدا) می‌داند و ما سوای حق‌تعالی را ظهورات و شئون او در نظر می‌گیرد که حکایت‌گر و نمود ذات حق هستند، آن چنان که این کثراتِ ظهور، مخلّ وحدت حقیقت وجود نمی‌گردند. این پژوهش بر آن است تا افتراقات و تشابهات رویکرد فلسفی افلاطون و ملاصدرا در رابطه با نگاه آن دو به وجود حقیقی را بر اساس مبانی هستی‌شناسی متفاوت آنها آشکار سازد.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1929040
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1523671

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of True Existence in the thoughts of Plato and Mullah Sadra

نویسندگان [English]

  • zahra Muhammadi Muhammadiah 1
  • Muhammad Kazem Elmi Sola 2
  • alireza kohansal 3
1
2 Associate professor at faculty of philosophy of Ferdowsi University of Mashhad
3 Associate Professor and Faculty Member of Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Plato in his philosophy school offers a special system for universe based on relationship between shadow or photograph and the true being. In this way, he talks about a transcendental being that is the origin of Good (God in his philosophical system) and is beyond existence. By paying attention to position of the origin of the Good in the universe and analyzing the quality of "benefitting" it becomes clear that true existence is confined to it and the other beings are only reflections and shadows of it so that we cannot consider any independence for other beings even "the ideas" and therefore, Plato's ontology circles around a single truth. Mullah Sadra also by offering his final theory "personal pantheism" confines beings to one single being (God) and considers the other beings as His manifestations, since multiplicity of the appearances does not contradict unity of the truth.The present paper tries to discover the similarities and differences of Plato and Mullah Sadra's approach to the true existence based on their different anthological ideas.

کلیدواژه‌ها [English]

  • True existence
  • Origin of the Good
  • Truth
  • God
  • Manifestation
-         ابن فناری، محمد(1363)، مصباح الانس، تهران: انتشارات فجر.
-         آشتیانی، سید جلال‏الدین(1351)، پاورقی منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، ج4، مشهد: نشر دانشگاه مشهد.
-         افلاطون(1350)، پارمنیدس، مجموعه آثار افلاطون، ج2، محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی افست.
-         ــــــ(1336)، تیمائوس، دوره­ آثار افلاطون، ج3، محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
-         ـــــــ(1390)، جمهور، ترجمه فؤاد روحانی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
-         ـــــــ(1380)، سوفسطایی، دوره آثار افلاطون، ترجمه حسن لطفی، ج3، تهران: انتشارات خوارزمی.
-         ـــــــ(1387)(الف)، فایدروس، چهار رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
-         ـــــــ (1387)(ب)، فایدون، شش رساله، محمد علی فروغی، تهران: هرمس.
-         ـــــــ(1350)، فیلبوس، مجموعه آثار افلاطون؛ ج2، محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی افست.
-         ـــــــ(1386)، مهمانی، پنج رساله، محمود صناعی، تهران: هرمس.
-         ـــــــ(1336)، نامه­ ششم، دوره آثار افلاطون، ج3، محمد حسن لطفی، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
-         آملی، سید حیدر(1368)، نقد النقود فی معرفة الوجود؛ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی و انجمن ایران‌شناسی فرانسه.
-         حسن­زاده آملی، حسن(1362)، وحدت از دیدگاه عارف و حکیم، تهران: فجر.
-         جامی، عبد الرحمن بن احمد،(1360)، سه رساله در تصوف، لوامع و لوایح، مقدمه ایرج افشار، تهران: کتابخانه­ منوچهری.
-         جوادی آملی، عبدالله(1389)، رحیق مختوم- شرح حکمت متعالیه، ج10، قم: اسراء.
-         ـــــــــــــــــ(1376)، رحیق مختوم- شرح حکمت متعالیه؛ ج3، قم: اسراء.
-         سبزواری، ملاهادی(1430ق)، تعلیقه بر« الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة»؛ تألیف صدرالدین شیرازی، ج2، قم: طلیعة النور.
-         صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم(1430ق)،  الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیةالاربعة؛ ج 1 و 2، قم: طلیعة النور.
-         ـــــــــــــــــــــــ(1981)،  الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة؛ ج1، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-         ــــــــــــــــــــــــ(1382)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة؛، ج1، قم: انتشارات مطبوعات دینی.
-         ــــــــــــــــــــــــ(1363)، المشاعر، به اهتمام هنری کربن، تهران: کتابخانه­ طهوری.
-         ـــــــــــــــــــــــــ(1387)،  المظاهر الالهیه، تحقیق جلال‌الدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
-         ـــــــــــــــــــــــــ(1363)، مفاتیح الغیب، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-         ـــــــــــــــــــــــــ(1358)،  الواردات القلبیة فی معرفة الربوبیة، تصحیح دکتر احمد شفیعی‌ها، تهران: انجمن فلسفه ایران.
-         عفیفی، ابوالعلاء(1370)، تعلیقات علی الفصوص الحکم للشیخ الاکبر محیی الدین بن عربی، تهران: الزهراء{.
-         فراست، اس.ای(1387)؛ درس­های اساسی فلاسفه بزرگ، ترجمه منوچهر شادان؛ تهران، بهجت.
-         کاپلستون، فردریک(1388)، تاریخ فلسفه: یونان و روم، ترجمه سید جلال­الدین مجتبوی، ج1، تهران: سروش.
-         گادامر، هانس­گئورگ(1382)، مثال خیر در فلسفه افلاطونی-ارسطویی، ترجمه حسن لطفی، تهران: حکمت.
-         گمپرتس، تئودور(1375)، متفکران یونانی، ج2، ترجمه محمدحسن لطفی، تهران: انتشارات خوارزمی.
-         لائرتیوس، دیوگنس(1382)، حیات فیلسوفان نامدار: سقراط-افلاطون، ترجمه حسین کلباسی اشتری، تهران: دانش و اندیشه معاصر.
-         لاهیجی، ملا محمد(1337)، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران: کتابفروشی محمودی.
-         مر، گستون(1383)، افلاطون، ترجمه فاطمه خونساری، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه­ ایران.
-         مطهری، مرتضی(1365)،  آشنایی با علوم‌انسانی، قم: انتشارات اسلامی.
-         نوری اصفهانی، علی بن جمشید(1430ق)، تعلیقه بر الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیه الاربعه؛ تألیف صدرالدین شیرازی، ج1، قم: طلیعة النور.
-          plato,(1924), "Republic", V.3, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato, New York, Oxford.
_____,(1924), "Timaeus", V.3, Translated by Benjamin Jowett in The dialoguers of Plato, New York, Oxford.