نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• حسن عباسی حسین‌آبادی ¹
• اکرم عبدالله‌پور ²

¹ دانشیار گروه و فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران ایران

² استادیار گروه فقه و مبانی حقوق دانشگاه پیام نور تهران، ایران.

چکیده

دربارۀ شناخت‌پذیری خدا و نیز نحوۀ شناخت او در کلام متقدم بحث از «تقلید» و «نظر» مطرح شده است. «تقلید» نگاه درون‌دینی به شناخت خداست و «نظر» نگاهی برون‌دینی به معارف عقلی است. «نظر» در گفتمان جدید در مقابل عمل قرار می‌گیرد و در کلام اسلامی متقدم در حوزۀ خداشناسی اهمیت می‌یابد. این نوشتار که با روش توصیفی، تحلیلی نگارش یافته است، در پی آن است مسئلۀ جایگاه نظر در خداشناسی کتاب «الیاقوت» و شارحان آن را بررسی و تحلیل کند. پرسش این است «نظر» به چه معناست و کاربست«نظر» در خداشناسی کتاب الیاقوت و شارحان او چگونه است؟ روش شناخت خدا نزد آن‌ها چگونه است؟ مؤلف الیاقوت با طرح دوگانۀ «تقلید» و «نظر»، «نظر» را در مقابل «تقلید» قرار داده و راه نظر را انتخاب کرده است. یافته‌های این پژوهش این است که «نظر» در «الیاقوت» و شارحان آن به معنای «تعقل و تفکر» است. جایگاه «نظر» نزد آن‌ها «معرفت‌شناسانه» است و آ‌ن‌ها نه‌تنها بر وجوب شناخت خدا، بلکه به وجوب عقلی نظر نیز دلیل ارائه می‌کنند براین اساس رهیافت آنها «برون‌دینی» است. طرح این مسئله اهمیت روش شناخت خدا را روشن می‌کند.

کلیدواژه‌ها

• نظر
• الیاقوت
• خداشناسی
• تقلید
• ابن‌نوبخت

موضوعات

• کلام اسلامی

عنوان مقاله [English]

An Analytical Review of the Role of Opinion in the Theology of Yāqūt by Ibn Nawbakht and Its Commentators

نویسندگان [English]

• Ḥassan Abbāsī Hussein Ābādī ¹
• Akram ʿAbdollāhpūr ²

¹ Associate Professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, Payame Noor University, Tehran, Iran (Corresponding Author).

² Assistant Professor, Department of Jurisprudence and Fundamentals of Law, Payame Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

   Regarding the knowability of God and the way of knowing Him, in the early theology, the discussion of “Taqlīd” (Arabic: تَقْلید, conformism) and “Naẓar” (Arabic: اَلْنَّظَر, speculation) has been discussed. “Taqlīd” is an intra-religious view of the knowledge of God, and “Naẓar” is an extra-religious view of rational knowledge. In the new discourse, “Naẓar” is contrasted with practice (Arabic: اَلْعَمَل, practice) and becomes important in the field of theology in the early Islamic theology. This article, written using a descriptive and analytical method, aims to examine and analyze the issue of the role of opinion in the theology of the book Yāqūt (Arabic: کِتاب الْیاقوت; romanized: Kitāb at-Yāqūt, lit.: The Book of Ruby) and its commentators. The question is, what does “Naẓar” mean and what is the application of “Naẓar” in the theology of the book Yāqūt and his commentators? What is the method of knowing God before them? With the dual design of “Taqlīd” and “Naẓar”, the author of Yāqūt has placed “Naẓar” in contrast of “Taqlīd” and has chosen the path of “Naẓar”. The findings of this research are that “Naẓar” in Yāqūt and its commentators means “ratiocination and cogitation” and the position of “Naẓar” for them is “epistemological” and they provide reasons not only for the necessity of knowing God, but also for the rational necessity of speculation, and accordingly, their approach is “issues related to outside religion”. Raising this issue illustrates the importance of the method of knowing God.

کلیدواژه‌ها [English]

• “Naẓar” (Arabic: اَلْنَّظَر
• speculation)
• Al-Yāqūt (Arabic: کِتاب الْیاقوت
• romanized: Kitāb at-Yāqūt
• lit.: The Book of Ruby)
• Theology
• Taqlīd (Arabic: تَقْلید
• conformism)
• Ibn Nawbakht