نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• حسن محسنی ¹
• علی فضلی ²
• مجید احسن ³

¹ دانشجوی دکتری دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم، قم، ایران.

² هئیت علمی و استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی قم، ایران.

³ عضو هیئت علمی و استادیار دانشگاه امام صادق، تهران، ایران و همکار علمی دانشکده فلسفه دانشگاه ادیان و مذاهب قم، قم، ایران.

چکیده

یک از مهم‌ترین ابتکارات صدرالمتألهین در حوزه هستی‌شناختی، «نظریه وجود رابط معلول» است که در ترسیم نسبت وجود خداوند با ماسوای او نقش بسزایی را ایفا می‌کند. مصداق حقیقی وجود و موجود بالذات، تنها خداوند است و کثرات و اشیاء امکانی با ظهور وجود خداوند، صبغه‌ وجودی پیدا می‌کنند و موجودیت آن‌ها بالعرض بوده که به دلیل وحدت حقه حقیقیه وجود خداوند، تشکیک، صرفاً در آن‌ها قابل تصور است. جمع حیثیت تقییدی و تعلیلی در تشکیک خاص الخاصی از نگاه صدرالمتألهین اصطیاد می‌شود و با وحدت شخصی وجود سازگار خواهد بود. در این پژوهش، به روش توصیفی، ‌تحلیلی، طبق تقریر صدرالمتألهین از نظریه وجود رابط معلول، نتیجه‌ای که حاصل شد این بود که هرچه مراتب وجود قوی‌تر و به واجب بالذات نزدیک‌تر باشد، آن وجود از کمالات و بساطت بیشتری برخوردار خواهد بود. این قاعده بر پایه تشکیک خاص الخاصی، عبارت است از اینکه هر کمالی اولاً و بالذات متعلق به وجود بسیط حقیقی خداوند است و ثانیاً و بالعرض به نحو شأنی در اشیاء امکانی متحقق شده است، زیرا موجود بالذات حقیقی و کمال حقیقی، منحصر در خداوند است و اشیاء امکانی، چه در وجود و چه در کمال، از ظهورات و شئونات او هستند.

کلیدواژه‌ها

• وجود رابط معلول
• تشکیک خاص الخاصی
• صدرالمتألهین
• آیات توحیدی

عنوان مقاله [English]

Explaining the Existence of the Effect Relation and Its Consequences in the Interpretation of Some Monotheistic Verses

نویسندگان [English]

• Ḥassan Muḥsinī ¹
• ʿAli Faḍlī ²
• Mjīd Aḥsan ³

¹ Ph.D. Student, Faculty of Philosophy, University of Religions and Denominations, Qom, Iran (Corresponding Author)

² Assistance Professor at “Mystic Department” in Research Institute for Islamic Culture and Thought, Qum, Iran.

³ Faculty Member of Imam Sadiq University, Tehran, Iran and Research Associate of the Faculty of Philosophy, University of Religions and Denominations, Qom, Iran.

چکیده [English]

   One of the most important innovations of Ṣadr al-Mutiʾallihīn (Arabic: صَدْرالْمُتِأَلِّهین), the theologian, in the field of ontology is the theory of the copulative existence of the effect, which plays a significant role in drawing the relationship between the existence of God and those other than Him. The true instance of existence and self-existence (essentially) is only God, and the multiplicity and possible objects acquire an existential character with the appearance of God’s existence, and their existence is accidental, which is only gradation conceivable in them due to the true unity of God’s existence. The union of limitation mode and causation in the specific particular gradation (Arabic: تَشْکیک خاص الخاصی) is understood from the point of view of Ṣadr al-Mutiʾallihīn and will be compatible with the individual oneness (particular unity) of existence. In this research, using a descriptive-analytical method, according to Ṣadr al-Mutiʾallihīn’s interpretation of the theory of the copulative existence of the effect, the conclusion that was reached was that the stronger the levels of existence and it is closer to the intrinsic obligation, the more perfections and simplicity that existence will have, but this rule is based on the specific particular gradation, which is that every perfection belongs to the true existence of God firstly and essentially, and it has been realized in possible things in a greatness way secondly and accidently, because the real essential being and the true perfection are exclusive to God, and the possible objects, whether in existence or perfection, are among His manifestations and greatness.

کلیدواژه‌ها [English]

• Copulative existence of the effect
• The specific particular gradation (Arabic: تَشْکیک خاص الخاصی)
• Ṣadr al-Mutiʾallihīn (Arabic: صَدْرالْمُتِأَلِّهین)
• Monotheistic Verses