نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

• منصور شاهین فر ¹
• خلیل بهرامی قصرچمی ²
• محسن فهیم ³

¹ دانشجوی دکتری عرفان اسلامی و اندیشه امام خمینی، گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

² استادیار گروه الهیات، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

³ استادیار گروه الهیات واحد نجف آباد دانشگاه آزاد اسلامی ، نجف آباد، ایران.

چکیده

عرفان شیعه بین فشار دو نحله فکری، عالمان فقهی سنتی اسلامی و مبانی پیشرفت­گرا و تقدس‌­گریز مدرنیته، قصد دارد اصول متمایز خود را تعیّن ببخشد. مسئله اصلی که قصد پژوهش آن را داریم این است که اصول عرفان شیعه در رابطه با مبانی مدرنیته چه حرفی برای گفتن دارد و مبانی عرفان شیعه در این مورد چه تمایزی با سایر عرفان‌­ها دارد. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل متن، مبانی متمایز عرفان شیعه را از کلام و تعالیم امام خمینی استخراج و با روش مقایسه تحلیلی، تعارض و توافق‌های عرفان شیعه با مبانی مدرنیته را تشریح کرده است. نتایجی که از این پژوهش حاصل شده است عبارت‌اند از اینکه عرفان شیعه مبانی اصیل و متمایزی از سایر عرفان­‌ها دارد و در این زمینه کاملا مبتنی‌بر اصول حقه اسلامی است؛ مبانی شهودگرایی، باطنی­‌گرایی و ضرورت تزکیه نفس در عرفان­‌ها با مبانی عقل­‌گرایی، علم‌­گرایی، تقدس­‌زدایی و رفاه اقتصادی مدرنیته تعارض دارد و امام خمینی با ارائه مبانی عرفان شیعه، علم­‌گرایی، عقل‌­گرایی و توسعه اقتصادی مدرنیته را با تقدس و معنویت‌گرایی عرفانی توافق بخشید و ابعاد مادی، اجتماعی و سیاسی انسان را در دل بُعد روحانی و حقیقت وحدانی هستی بازتعریف می­‌کند. به این ترتیب عرفان شیعه در قالب نظام سیاسی جمهوری اسلامی قادر به پاسخگویی به نیازها و معضلات انسان مؤمن در جامعه مدرن خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

• عرفان شیعه
• امام خمینی
• مکاتب عرفانی
• مدرنیته

موضوعات

• الهیات تطبیقی

عنوان مقاله [English]

The Distinct Foundations of Shīʿite Mysticism in Relation to Modernity From Imām Khomeinī’s Viewpoint

نویسندگان [English]

• Manṣūr Shāhīnfar ¹
• Khalīl Bahrāmī Qaṣri Chamī ²
• Muḥsin Fahīm ³

¹ Ph.D. Student in Islamic Mysticism and Imam Khomeini’s Thought, Department of Theology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

² Assistant Professor of Theology Department, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran (Corresponding Author).

³ Assistant Professor of Theology Department, Najaf Abad Branch, Islamic Azad University, Najaf Abad, Iran.

چکیده [English]

   Shīʿite mysticism aims to determine its distinct principles between the pressure of two schools of thought, i.e., traditional Islamic jurisprudential scholars, and the progressive and religious intolerance foundations of modernity. The main issue that we intend to research is what the principles of Shīʿite mysticism have to say about the foundations of modernity and how the principles of Shīʿite mysticism differ from other mysticism in this regard. This research extracts the distinct foundations of Shīʿite mysticism from the words and teachings of Imām Khomeinī raḥimahu llāhu by using the method of text analysis, and explains the conflict and agreements of Shīʿite mysticism with the foundations of modernity by using the method of analytical comparison. The results of this research are as follows: 1. Shīʿite mysticism has original and distinct foundations from other mysticism, and it is completely based on the true Islamic principles in this regard. 2. The foundations of intuitionism, esotericism, and the necessity of the purity of soul in mysticism are in conflict with the foundations of rationalism, scientism, religious intolerance, and economic welfare of modernity. 3. Imām Khomeinī by presenting the foundations of Shīʿite mysticism, harmonized scientism, rationalism and economic development of modernity with religiosity and mystical spiritualism and redefined the material, social, and political dimensions of man in the heart of the spiritual dimension and the unified truth of the universe. In this way, Shīʿite mysticism, in the form of the political system of the Islamic Republic, will be able to respond to the needs and problems of the believer in modern society.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shīʿite mysticism
• Imām Khomeinī
• Mystical schools
• Modernity