نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه فلسفه و کلام و شیعه شناسی، دانشکده الهیات هدی، قم، ایران.
چکیده
اصلانگاری به معنای این است که امامت، اصل دین و فعلالله است، لذا رویگردانی از آن، موجب خروج از دین خواهد بود. مسئله این مقاله، جایگاه امامت از دیدگاه حضرت زهراK است و ادعا این است که امامت از دیدگاه ایشان، اصل دین محسوب میشود. حضرت زهراK در خطبه فدکیه، حضرت علیG را دارای صفاتی شایسته و مقام افضلیت معرفی کرده و سایر صحابه را همشأن ایشان نمیداند. ایشان دو استدلال محکم بر اصل بودن امامت ارائه کرده است. در استدلال اول، رویگردانی از امامت را مساوی با ارتجاع و اعراض از قرآن دانسته و بر اساس آیه تبلیغ، امامت را اصل دین معرفی کرده که عبور از آن موجب رویگردانی از قرآن و ارتجاع است. در استدلال دوم، رویگردانی از امامت را به منزله شرک معرفی کرده و گردانندگان مسیر خلافت از جایگاه اصلی آن را شایسته عذاب الهی و خروج از دین میداند. این موضوع به روش تحلیلی بر اساس مطالعه موردی خطبه فدکیه، تبیین شده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Considering Imamate as a Foundation From the Perspective of Lady Fāṭimah Salāmu llāhi ʿalayhā (A Case Study on the Fundamental Consideration in the Sermon of Fadak)
نویسنده [English]
- Maʿṣūma ʾIsmāʿīlī
Assistant Professor, Department of Philosophy, Theology and Shīʿite Studies, Hoda Faculty of Theology, Qom, Iran.
چکیده [English]
Considering Imamate as a foundation means that the Imamate (Arabic: إمامَة, ʾImāmah) is the principle of religion and the act of Allāh, so turning away from it will lead to departure from the religion. The issue of the article is the position of Imamate from the viewpoint of Ḥaḍra Zahrāʾ salāmu llāhi ʿalayhā (Arabic: حَضرة زهراء سَلامُ اللهِ عَلَیْها) and the claim is that Imamate from her point of view is considered the principle (foundation) of religion. Ḥaḍra Zahrāʾ salāmu llāhi ʿalayhā, in her sermon of Fadkīyya (Arabic: الْخُطْبَةُ الْفَدَکِیَّة), introduces Imām ʿAliī ʿalayhi ṣ-ṣalātu was-salāmu (Arabic: امام عَلی عَلَیْهِ الْصَّلاةُ وَ الْسَّلام) as having worthy qualities and a superior position and does not consider the other (Arabic: اَلصَّحَابَةُ, romanized: aṣ-ṣaḥāba) to be his equals. She has presented two strong arguments for Considering Imamate as a foundation and principle. She considers in the first argument that turning away from the Imamate to be equal to turning away from the Qurʾān, and based on the verse of Tablīgh (Arabic: آَیَةُ الْتَّبْلیغ, lit.: communicate, deliver, make known or proclaim) and introduces the Imamate as the principle of religion, which leads to turning away from the Qurʾān and coming or going back and in the second argument, she introduces turning away from the Imamate as Shirk (Arabic: شِرْک, lit.: polytheism) and considers those who follow the path of the khilāfah (Arabic: خِلَافَةْ) from its original position to be worthy of Divine punishment and departure from religion. This issue has been explained analytically based on the case study of sermon of Fadkīyya.
کلیدواژه‌ها [English]
- Imamate (Arabic: إمامَة
- ʾImāmah)
- Considering Imamate as a foundation
- Shirk (Arabic: شِرْک
- lit.: polytheism)
- Ḥaḍra Zahrāʾ salāmu llāhi ʿalayhā (Arabic: حَضرة زهراء سَلامُ اللهِ عَلَیْها)
- Ḥaḍra ʿAliī salāmu llāhi ʿalayh (Arabic: حَضرة عَلی سَلامُ اللهِ عَلَیْه)
قرآن کریم
نهج‌البلاغه(ترجمه سید جعفر شهیدی، 1378)
صحیفه سجادیه(الهادی قم)
- آشتیانی، سید جلال‌الدین(1370)، شرح مقدمه قیصرى بر فصوص الحکم، تهران: انتشارات امیر کبیر.
- آشتیانی، مهدی(1377)، اساس التوحید، تهران: نشر امیر کبیر.
- اردستانی، محمدعلی(1401)، فلسفه هستی؛ هستی مراتبی، تهران: نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
- اردستانی، محمدعلی(1391)، «وحدت حقه حقیقیه حق تعالی در اندیشه دینی و فلسفی علامه طباطبایی»، فصلنامه قبسات17(66)، ص: 108-83.
- برهانی‌فر، محمدحسن و قربانی آندره‌سی، معصومه (1390 هـ..ش)، «بررسی تطبیقی تشکیک وجود با وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه»، فصلنامه فلسفه و کلام، ش2، ص: 157-135.
- بهشتی‌نژاد، سید میثم(1392)، بررسی جایگاه تشکیک وجود در روش فلسفی ملاصدرا، رساله دکتری دانشگاه امام صادقG.
- جوادی آملی، عبدالله(1388)، تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
- ـــــــــــــــــــــــ(1390) تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
- ــــــــــــــــــــــــ(1384)، تفسیر موضوعی قرآن کریم. چ2، قم: مرکز نشر اسراء.
- ــــــــــــــــــــــــ(1386)، رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء.
- حسن‌زاده آملی، حسن(1387)، شرح فارسی الأسفار الأربعه، قم: انتشارات بوستان کتاب.
- ــــــــــــــــــــــــ(1387)، ترجمه رساله وجود رابط و رابطی، حق و خلق، قم: انتشارات الف لام میم.
- حسینی اردکانی، احمد بن محمد(1375)، مرآت الأکوان، چ1، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- خمینی، سید روح الله(1375)، تفسیر سوره حمد، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی9.
- ـــــــــــــــــــــــــ(1389)، ترجمه و متن مصباح الهدایه الی الخلافه و الولایه، تهران: انتشارات عروج وابسته به موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی9.
- ــــــــــــــــــــــــــ(1385)، تقریرات فلسفه، چ2، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى9.
- سبزواری، ملاهادی(1379)، شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق: آیت الله حسن زاده آملى، تحقیق: مسعود طالبى. تهران: نشر ناب.
- سجادی، جعفر(1379)، فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا، تهران: سازمان چ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- صدرالمتالهین، محمد بن ابراهیم(1981)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: نشر دار إحیاء التراث.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1368)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم: نشر مکتبة المصطفوی.
- صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم(1366)، تفسیر القرآن الکریم، قم: نشر بیدار.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1375)، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، الرسائل، قم: انتشارات مکتبة المصطفوی.
- ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ(1378)، المظاهر الإلهیه فی أسرار العلوم الکمالیه. تهران: نشر بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین(1378)، تفسیر المیزان، چ11، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ـــــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، الرسائل التوحیدیه، بیروت: نشر موسسة النعمان.
- ــــــــــــــــــــــــــــــ(1417)، توحید علمى و عینى در مکاتیب حکمى و عرفانى، چ2، مشهد: نشر علامه طباطبایی.
- عابدی، احمد(1379)، «تشکیک در فلسفه اسلامی»، فصلنامه پژوهش‌های فلسفی‌کلامی، ش2، ص: 47-35.
- عبودیت، عبدالرسول، و مصباح، مجتبی(1397)، سلسله دروس مبانی اندیشه اسلامی(خداشناسی) قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی9.
- عبودیت، عبدالرسول(1395)، درآمدی به نظام حکمت صدرائی؛ هستی‌شناسی و جهان شناسی، قم: سمت، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی و مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی9.
- عزیزی، حسن و همکاران(1394)، «تحلیل صفات فعل خداوند از طریق وجود رابط»، الهیات تطبیقی، ش13، ص: 14-1.
- قیصری، داود(1375)، شرح فصوص الحکم، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
- مطهری، مرتضی(1376)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: نشر صدرا.
- مصباح یزدی، محمدتقی(1393)، شرح الاسفار الاربعه، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی9.
- یزدان‌پناه، سید یدالله(1393)، مبانی و اصول عرفان نظری، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی9.
)