واکاوی روش پاسخ‌دهی ارتباطی قرآن با اصحاب شبهه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، دکترای فلسفه و کلام اسلامی، عضو هیات علمی گروه معارف اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج،یاسوج، ایران

2 استادیار، سطح 4 حوزه، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران

چکیده

یکی از مهم‌ترین وظایف علم کلام پاسخ به شبهات اعتقادی و تحکیم باورهای دینی جامعه است. پر بسامدترین مطالب قرآن نیز حاوی پاسخگویی نظری و عملی به شبهات است. قرآن کریم برای پاسخ‌دهی و رفع شبهه هیچ‌گاه به پاسخ‌دهی نظری بسنده نمی‌کند، بلکه افزون بر استفاده از عناصر حجّت، هماره ارتباطی فراتر از پاسخ نظری را نه تنها در رفتار، بلکه در کلام نیز سامان می‌دهد، تا علاوه بر تبیین مغالطه و خطای اصحاب شبهه، شبهه دفع و رفع گردد. پژوهش حاضر با هدف تبیین روش پاسخ­دهی ارتباطی قرآن با اصحاب شبهه انجام شده ­است، تا علاوه بر استنتاج از آیات‌ قرآن در جهت کشف انواع روش­های ارتباطی قرآن با اصحاب شبهه­، الگویی عملی برای دفع و رفع شبهات ارائه­گردد. روش پژوهش، توصیفى‌ـ‌تحلیلى ­است، داده­هاى تحقیق از طریق بررسى اسنادى، جمع‌آوری و با رویکرد کیفی تحلیل شده ­است. جامعۀ پژوهش متن قرآن بوده و سایر منابع ناظر به اهداف پژوهش، به عنوان مستندات توضیحی و تکمیلی مورد استفاده قرارگرفته­است. یافته­های تحقیق نشان می‌دهد نوع ارتباط قرآن با اصحاب شبهه­، گفتاری، رفتاری و مرکب از گفتار و رفتار است، که هر یک با مدل متناسب به اجرا درآمده­است. گزینش نوع ارتباط نیز وابسته به سه مؤلفه مخاطب است؛ عناد، پرسشگری و هدایت­پذیری و هدایت ناپذیری.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Analysis of the Qur'an's communicative method of answering with the doubters

نویسندگان [English]

  • Faranak Bahmani 1
  • saeed Bahmani 2
1 Assistant professor, PhD in Islamic philosophy and theology, member of the academic staff of the Department of Islamic Studies, Faculty of Literature and Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
2 Assistant professor, 4th level of the seminary, faculty member of the Islamic Sciences and Culture Research Institute, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the most important tasks of Kalam is to answer the theological doubts and strengthen the religious beliefs of the society. One of the most frequent contents of the Qur'an is theoretical and practical answers to doubts. In order to answer and clear the doubt, the Holy Quran is never satisfied with a theoretical answer, but in addition to using the elements of proof, it always organizes a communication beyond the theoretical answer not only in behavior but also in words, so that in addition to explaining the fallacies and errors of the doubters, dispels the doubt. The present study is conducted with the aim of explaining the Qur'an's communicative method of answering with the doubters, so that in addition to inferring from the verses of the Quran the various methods of its communication with the doubters, a practical model for dispelling and resolving the doubts is presented. The research method is descriptive-analytical, the research data has been collected through document review and analyzed with a qualitative approach. The research community is the text of the Quran and the other documents and narrations related to the objectives of the research have been used as explanatory and supplementary documents. Findings: the communication of the Qur'an with the doubters is verbal, behavioral and a combination of speech and behavior any of which are exercised by an appropriate model. Choosing the type of communication also depends on three components of the audience: 1. Obstinacy; 2. Questioning; 3. guidableness and unguidableness.

کلیدواژه‌ها [English]

  • answering method
  • Quranic communication
  • verbal communication
  • behavioral communication
  • doubters

مراجع

  • قرآن کریم

    • ابن بابویه، محمدبن­علی(1362)، الخصال، قم: جامعه مدرسین.
    • افقی، داوود و رضا برنجکار(1401)، «بررسی کاربست شاخصه‌های پاسخگویی مؤفّق در پاسخ‌های قرآن به شبهات اعتقادی»، تحقیقات کلامی، ش 37، ص 102-85.
    • بهمنی، سعید(1394)، منطق پاسخ­دهی قرآن، چ 1، قم:پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
    • برنجکار، رضا(1391)، روش‌شناسی علم کلام، قم: دارالحدیث.
    • خنیفر، حسین و مژده پورحسینی(1385)، مهارت‌های زندگی، قم: مرکز نشر هاجر.
    • درستی، حسن، رنجدوست، شهرام و علی ایمان‌زاده(1401)، «فرایند شکل­گیری سواد ارتباطی در مدارس جمهوری اسلامی ایران»، پژوهش­های ارتباطی، ش 29، ص 169-131.
    • راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1322)، المفردات فی غریب القرآن، تهران:‌ محمد سید گیلانی.
    • طباطبایی، سیدمحمّدحسین(1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه.
    • ــــــــــــــــــــــــــــــ(1374)، ترجمه تفسیر المیزان‌، قم‌: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
    • فیاض لاهیجی، عبدالرزاق(1426)، شوارق الالهام، تهران: موسسه امام صادقG.
    • محمدی، رضا(1390)، «شیوه‌شناسی پاسخگویی به سؤالات و شبهات دینی- زمینه‌های پیدایش شبهه»، نشریه پیام، ش 108.
    • مصطفوى، حسن(1368)، ‌التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، چ1، ‌تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی‌.
    • مظفر، محمدرضا(1379)، المنطق، قم: نشر دارالتفسیر (اسماعیلیان).
    • نراقی، ملا احمد(1375)، معراج السعاده، قم: انتشارات هجرت.
    • نراقی، ملامهدی، جامع السعادات(1388)، ترجمه کریم فیضی، قم: انتشارات قائم آل محمدQ.
    • Merriam-Webmaster Dictionar
    • https:/ / public-psychology.ir/ 1396/ 08/ communication

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار