معیارهای صحیح فهم آیات «امامت» از دیدگاه علامه میرحامدحسین با تأکید بر آیه «تطهیر»

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

2 دانشجوی دکترا پردیس فارابی

چکیده

علامه میرحامدحسین در کتاب شریف «عبقات­الانوار»، به اشکالات مطرح شده از جانب عبدالعزیز دهلوی بر تفاسیر شیعه از آیه تطهیر که به استناد قرائن مختلف در شأن اهل بیتD نازل شده، پاسخ داده است. ایشان ضمن پاسخ به این اشکالات، شرایط صحت و میزان اعتبار هر یک از قراین فهم آیات را نیز تبیین نموده­ است. آنچه ایشان ارائه نموده است معیارهایی برای فهم صحیح آیات قرآن کریم و پاسخ به اشکالات مشابه در خصوص دیگر آیات است. در این پژوهش، به روش توصیفی تحلیلی، ابتدا به تبیین و بررسی این معیارها از دیدگاه علامه میرحامدحسین پرداخته شده است. این معیارها در ضمن تبیین مراد واقعی آیه تطهیر توسط ایشان بیان شده است. در گام دوم، این پژوهش بر اساس معیارهای استخراج شده، به ارزیابی میزان صحت مهم‌ترین اشکالات علمای اهل­سنت بر دیگر آیات مرتبط با مسئله امامت و ولایت اهل بیتD ­پرداخته و نشان داده است که معیارهای عقلایی فهم نص قرآن کریم که توسط میرحامد حسین ارائه شده است، چگونه در حل آن اشکالات نیز راهگشا هستند. رویکرد این پژوهش، قرآن‌محوری است که بر مبنای آن، محکمات دینی(بدیهیات عقلی، سنت قطعی، گزارشات قطعی تاریخی و...) بر محور قرآن کریم، داور اندیشه­ها و عملکردهای دینی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The correct criteria for understanding the verses of Imamate from the perspective of Allamah Mir Hamid Hussein focusing on the verse of “Tathir”

نویسندگان [English]

  • Rahim Haseli Iranshahi 1
  • Nafiseh Zarei 2
1 1. Assistant Professor at Quranic Sciences and Teachings University
2 Ph.D. student at Pardis Farabi
چکیده [English]

Allamah Mir Hamid Hussein in his noble book "Abaqat al-Anwar" has responded to the objections raised by Abdul Aziz Dehlavi on the Shiite interpretations of the verse of purification (Tathir) which have been revealed in the honor of the Ahl al-Bayt based on various evidences. While answering these doubts, he has explained the conditions of correctness and validity of each of the evidences of understanding the verses.What he has presented are criteria for a correct understanding of the verses of the Holy Qur'an and answering similar doubts regarding other verses. In this research, first, these criteria are explained and examined from the perspective of Allamah Mir Hamid Hossein (RA) with a descriptive–analytical method. These criteria have been stated by Allamah while explaining the true meaning of the verse of purification. The present study, then, based on the extracted criteria, evaluates the accuracy of the most important doubts of Sunni scholars on other verses related to the issue of Imamate and guardianship of Ahl al-Bayt and has shown that how the rational criteria for understanding the text of the Holy Qur'an, presented by Mir Hamid Hussein, are also helpful in solving those problems. The approach of this research is Qur'an-based, based on which religious facts (rational axioms, definite tradition, authentic historical reports, etc.) based on the Holy Qur'an, judge religious thoughts and practices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allamah Mir Hamid Hussein
  • Verses of Imamate
  • Verse of Purification
  • Criteria of Understanding the Qur’an
  • Interpretive Signs

مراجع

  • قرآن­کریم(ترجمه فولادوند)

    • ابن ابى­حاتم، عبدالرحمن بن­محمد(1419)، تفسیرالقرآن العظیم، تحقیق: اسعد محمد الطیب‏، چ3، عربستان سعودى:، مکتبه نزار مصطفى الباز.
    • ابن کثیر دمشقى، اسماعیل بن عمرو(1419)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة/ منشورات محمدعلى بیضون‏.
    • آقابزرگ طهرانی، محمد محسن(1403)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دار الاضواء.
    • آلوسی بغدادی، محمود(1405)، روح­المعانی فی­تفسیر القرآن­العظیم و السبع­المثانی، چ4، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
    • امین عاملی، سید محسن(بی‌تا)، اعیان الشیعه، تحقیق حسن امین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
    • امینی­نجفی، عبدالحسین(1363)، الغدیر، چ4، تهران: انتشارات کتابخانه بزرگ اسلامی.
    • ایازی، محمد علی(1373)، «چهره پیوسته قرآن»، صحیفه­مبین، ش3.
    • بابایی، علی­اکبر و دیگران(1387)، روش­شناسی تفسیر قرآن، چ3، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    • بحرانى­سیدهاشم‏، البرهان فی­تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت‏، چاپ­اول، 1416ق‏.
    • بحرانی، سیدهاشم(1384)، غایة ­المرام و حجة ­الخصام فی تعیین الامام من طریق خاص و العام، قم: نشر دانش حوزه.
    • بلاغی، محمد جواد(1420)، آلاءالرحمن فی­تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
    • جلالیان، حبیب­اللّه(1412)، تاریخ تفسیر قرآن­کریم، تهران: انتشارات برهان.
    • حجّتی­کرمانی، علی(1360)، تاریخ و علوم­قرآن، تهران: بنیاد قرآن.
    • حسکانى،عبیدالله ابن احمد(1411)، شواهدالتنزیل لقواعد التفضیل، تهران: انتشارات وزارت ارشاد اسلامى‏.
    • حکیمی، محمدرضا(1359)‌، میر حامد حسین‌، تهران : دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
    • حویزى­، عبد على­بن­جمعه(1415)‏، تفسیر نورالثقلین‏، تحقیق: سیدهاشم­ رسولى ­محلاتى‏، چ4، قم: انتشارات اسماعیلیان‏.
    • خطیب بغدادى(1422)، تاریخ بغداد، چ3، بیروت:، دار إحیاءالتراث العربی.
    • دروزة، محمد عزت(1383ق)‏، التفسیرالحدیث‏، قاهره: دارإحیاء الکتب­العربیة.
    • ذهبی، محمد حسین(1369ق)، التفسیروالمفسرون، بیروت: دار الکتب الحدیثة، 1369ق.
    • رادمنش، سیدمحمد، آشنایی با علوم قرآن، چ1، تهران: نشر جامی.
    • رجبی، محمود(1383)، روش­تفسیر قرآن، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
    • رشید رضا، محمد(بی‌تا)، تفسیر القرآن­الکریم الشهیر بتفسیر المنار، چ2، بیروت: دارالمعرفة.
    • رضی، سید محمد بن حسین(بی‌تا)، نهج البلاغه، قم: انتشارات دارالهجره.
    • زرکشی، بدرالدین محمّد بن عبداللّه(1410)‏، البرهان فی­علوم القرآن،بیروت: دارالکتب­العلمیة.
    • زمخشرى محمود(1407)، الکشاف عن­حقائق غوامض التنزیل‏، چ3، بیروت: دار الکتاب­العربی.
    • دهنوی، عبدالعزیز(1432)، تحفه اثناعشریه، ترکیه، استانبول: مکتبة الحقیقه.
    • سیدبن قطب بن ابراهیم شاذلی‏(1383ق)، فی­ظلال­القرآن، قاهره، دار إحیاء الکتب­العربیة.
    • سیوطی جلال­الدین(1404)، الدرالمنثور فى­تفسیرالمأثور، قم: کتابخانه آیةالله مرعشى نجفى.
    • ـــــــــــــــــــــ(1363)، الاتقان فی­علوم القرآن،تهران: امیرکبیر.
    • طباطبایى، سیدمحمد حسین(1417)‏، المیزان فى­تفسیر القرآن‏، قم: دفتر انتشارات اسلامى­.
    • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1376)، قرآن در اسلام، تهران: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    • طبرسى، فضل بن­حسن(1372)، مجمع­البیان فى­تفسیر القرآن، چ3، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
    • طبرى محمد بن­جریر(1412)، جامع­البیان عن­تأویل آی­القرآن‏، بیروت: دارالمعرفه.
    • عیاشی، محمد بن­مسعود(1411)، تفسیر العیاشی،بیروت: مؤسسه­الاعلمی‌للمطبوعات.
    • فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن­عمر(1420)، مفاتیح­الغیب‏، چ3، بیروت: دار احیاءالتراث­العربى.
    • فیروز آبادی، ابوطاهر بن­یعقوب(1421)، تنویر المقباس من­ تفسیر ابن­عباس، بیروت: دارالفکر.
    • فیض­کاشانى، ملامحسن(1415)، تفسیرالصافى‏، تحقیقحسین اعلمى‏، چ2، تهران: انتشارات الصدر‏.
    • قرطبی، محمد بن­احمد(1405)، الجامع لاحکام القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    • قمى، على بن­ابراهیم‏(1367)، تفسیر القمی، تحقیق: سیدطیب موسوى‏، چ2، قم: دارالکتاب‏.
    • کلینی، محمد بن ­یعقوب(1388ق)، اصول­الکافی، تحقیق: علی­اکبر غفاری، چ3، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
    • کمالی دزفولی، سیدعلی(1359)، قانون تفسیر،چ2، قم: انتشارات کتابخانه صدر.
    • مجلسی، محمد باقر(1403)، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبارالأئمة الاطهار، چ2، بیروت: مؤسسة الوفاء.
    • مظلومی،رجبعلی(1401)، پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی،تهران: نشر آفاق.
    • معرفت، محمدهادی(1425)، التمهید فی­علوم القرآن، چ4، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
    • مکارم شیرازى، ناصر، تفسیرنمونه‏، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چاپ: اول، 1374ش.
    • موسوی هندی نیشابوری، سید میرحامد حسین(بی‌تا)، منهج اول عبقات الانوار، نسخه خطی موجود در مرکز تخصصی امامت اهل بیت=.
    • میبدی، ابوالفضل رشید الدین(1361)، کشف­الاسرار و عدة الابرار، چ4، تهران: انتشارات­سپهر.

    میلانی حسینی، سید علی(1406)، نفحات الازهار فی خلاصة عبقات الانوار، قم: [بی‌نا].

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار