تحلیل چرایی فواید و کارکردهای دین

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار جامعه المصطفی العالمیه خراسان

چکیده

دین چه گرهی از گره‌های بشر را در گذشته و حال گشوده و می گشاید، چه فوایدی را برای بشر به ارمغان آورده است؟ فواید و کار آمدی دین بدیل ناپذیراست؟ اگر بدیل ناپذیر است سر آن چیست؟ افزون برفیلسوفان و متکلمان مسلمان و غیرمسلمان ، بسیاری از فیلسوفان دین، جامعه شناسان، روانشناسان اعم از مومن و غیر مومن برای دین فوائدی بر شمرده اند. که همه آن ها به دو دسته: رئالیست و پراگماتیست قابل تقسیم است. با این تفاوت که دسته نخست برای دین اصالت  قائل اند و آن را هم حق و مطابق با واقع می دانند و هم دارای فواید، ولی از منظر مکتب پراگما تیسم، کشف واقعی بودن دین و گزاره‌های ان مورد نظر نیست، اما در این مکتب نیز کار کردهای  مفید و بدیل ناپذیری برای دین حتی برای غیر معتقدان به دین بیان شده است. در این مقاله ضمن طبقه بندی مهم ترین فوایدی دین، چرایی و سر بدیل ناپذیری فواید و کارکرد دین مورد واکاوی قرار گرفته است و باشیوه تحلیلی وتحقیق میان رشته ای و با استناد به مبنای امکان فقری و قاعده عقلی«فاقد شئ معطی شی نیست» و «هر امر عرضی باید منتهی به ذاتی شود» به این نتیجه رسیده است که بدیل ناپذیری خدمات دین به وجود حق تعالی که مبدا ومنشاء دین و کمال مطلق و غنی بالذات است، منتهی می گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analyzing why the benefits and functions of religion

نویسنده [English]

  • mohammad mozaffari
Assistant Professor of the Al - Mustafa International University of Khorasan
چکیده [English]

which problems the religion has opened for human in the past and present, what benefits it has brought to human beings? Are the benefits and effectiveness of religion irreplaceable? If it is irreplaceable, what is its mystery? In addition to Muslim and non-Muslim philosophers and theologians, many philosophers of religion, sociologists, and psychologists, both believers and non-believers, have identified benefits for religion. All of which can be divided into two categories: realist and pragmatist. With the difference that the first category considers religion to be original and considers it both right and in accordance with reality and has benefits, but from the perspective of the school of pragmatism, the discovery of the reality of religion and its propositions is not intended, but in this school There are also useful and irreplaceable works for religion, even for non-believers.
In this article, while classifying the most important benefits of religion, the why and the substitutability of the benefits and function of religion have been analyzed and the method of interdisciplinary analysis and research based on the possibility of poverty and the rational rule "does not lack an object" and "Transverse pyramid must lead to nature" has come to the conclusion that the irreplaceability of the services of religion leads to the existence of the Supreme Being, which is the origin of religion and absolute and rich perfection in essence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • irreplaceability of religion
  • function of religion
  • the mystery of irreplaceability of religion
  • possibility of poverty
  • human needs
  • احمدی، محمد امین(1386)، انتظار بشر از دین، چ3، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • اخوان نبوی، قاسم، دین‌شناسی علمی و کارکرد دین، منتشر شده در: iict.cc.ir
  • فروم، اریک(1382)، روانکاوی دین، ترجمه آرسن نظریان، تهران: انتشارات مروارید.
  • آزبون، پیتر(1379)، مدرنیته؛ گذار از گذشته به حال، ترجمه حسینعلی نوذری، تهران: نقش جهان.
  • پالس، دانیل(1382)، هفت نظریه در باب دین، ترجمه عزیزالله بختیاری، چ1، قم: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی;.
  • آلستون، پیتر و همکاران(1376)، دین و چشم‌اندازهای نو، ترجمه غلامحسین توکلی، قم: بوستان کتاب.
  • برگر، پیترال(1380)، «موج تازه سکولارزدایی از جهان؛ دورنمایی جهانی»، در افول سکولاریسم، تهران: نشر بنگاه.
  • رازی، فخر الدین(1389)، محصل افکار المتقدمین و المتاخرین، چ1، [بی‌جا]: دار الرازی.
  • هیک، جان(1381)، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، چ3، تهران: انتشارات بین المللی الهدی.
  • سبحانی، جعفر(1378)، «ارتباط دین و اخلاق»، مجله کلام اسلامی، ش29، 30 و 31.
  • جوادی آملی، عبدلله(1387)، توحید در قرآن، چ4، قم: نشر اسرا.
  • حلی، حسن بن یوسف(بی‌تا)، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تصحیح حسن زاده آملی، قم: نشر اسلامی.
  • خسرو پناه، عبدالحسین(1389)، کلام جدید با رویکرد اسلامی، تهران: نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها.
  • فروید، زیگموند(1357)، آینده یک پندار، ترجمه ‌هاشم رضی، چ2، تهران: مؤسسه انتشارات آسیا.
  • سروش، عبدالکریم(1374)، «خدمات و حسنات دین»، مجله کیان، س5، ش27.
  • سروش، عبدالکریم(1376)، حکمت و معیشت، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
  • سروش، عبدالکریم(1380)، مدارا و مدیریت، تهران: انتشارات صراط.
  • صفا، ذبیح الله(1386)، ابوریحان، فارابی و هایدگر، ترجمه آرامش دوستدار، تهران: نشر فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • طباطبایی، سید محمد حسین(1379)، المیزان فی تفسیر القرآن، چ6، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
  • علمی، قربان و مریم چنگی آشتیانی(1394)، «بررسی کارکر د معنا بخشی دین در اندیشه علامه طباطبایی»، انسان‌پژوهی دینی، ش30.
  • شاله، فیلیسین(1341)، فروید و فرویدیسم، ترجمه اسحاق وکیلی، تهران: دانشگاه تهران.
  • قدران قراملکی، محمد حسن(1382)، «کارکرد دین در انسان و جامعه» مجله قبسات، س 8، ش28.
  • کاپلستون، فردریک(1375)، تاریخ فلسفه، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر برزگر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • باربیه، موریس(1384)، دین و سیاست در اندیشه مدرن، ترجمه امیر رضایی، تهران: نشر قصیده سرا.
  • ویلم، ژان پل(1377)، جامعه‌شناسی ادیان، ترجمه عبدالرحیم گواهی، تهران: انتشارات تبیان.
  • مطهری مرتضی(1377)، مجموعه آثار، ج3، تهران: انتشارات صدرا.
  • مطهری، مرتضی(1380)، مجموعه آثار، ج2، تهران: انتشارات صدرا.
  • ملکیان، مصطفی(1375)، «اقتراح»، نقد و نظر، س2، ش6.
  • ویل دورانت(1392)، لذات فلسفه، ترجمه عباس زریاب خویی، چ17، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • وبر، ماکس(1396)، رساله جامعه شناسی دین، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشرثالث.
  • وبر، ماکس(1396)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمه مرتضی ثاقب فر، چ2، [بی‌جا]: جامی.
  • هایدگر، مارتین(1381)، فقط خدا می‌تواند ما را نجات بدهد، ترجمه آرامش دوستدار، تهران: سازمان چاپ و انتشار.
  • اسکیدمور، ویلیام(1392)، تفکر نظری در جامعه شناسی، ترجمه احمد رجب‌زاده و همکاران، چ2، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
  • میلتون، ینگر(1376)، دین و چشم اندازهای نو، ترجمه غلامحسین توکلی، چ1، قم: بوستان کتاب.