نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

اعتبار وجوب باید یکی از مصادیق اعتباریات عملی مطرح شده در نظریه‌ اعتباریات علامه طباطبایی است. علامه معتقد است هیچ فعلى از انسان بدون اعتبار یک باید عمومی صادر نمى‏شود. در مقابل، بزرگانی بر این باورند که اعتباری دانستن باید، موجب تسرّی نسبیت به حوزه‌های فقه و اخلاق می‌شود، لذا یا به انکار چنین بایدی ملتزم شدند و یا با برگرداندن آن به معقولات ثانوی مشکل بایدِ مسائل فقهی و اخلاقی را حل کردند. اما مفاد بایدِ عمومی چیست و آیا منجر به نسبی‌گرایی می‌شود؟ این تحقیق به شیوه تحلیلی و نقادانه نشان داده است که مفاد باید عمومی از نگاه علامه غیر از آن چیزی است که منتقدانش برداشت کرد‌ه‌ا‌ند. ماهیت و کارکرد باید اعتباری با بایدهای فقهی و اخلاقی متفاوت است و شبهات مطروح شده، ناشی از خلط بین این دو مطلب می‌باشد. اعتبار باید عمومی هیچ‌گاه منجر به نسبیت نمی‌شود و اصولاً خاستگاه و جایگاه این باید به گونه‌ای است که نسبت به ارزشی و غیر ارزشی بودن افعال خنثی است.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1809766
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1327860

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The study of the meaning of “Public Must” and its consequences in Allamah Tabataba’ee’s theory of Establishments

نویسندگان [English]

  • gholamreza pishghadam 1
  • javad irvani 2
  • hasan kharaghani 2

1 PH D student at Razavi University of Islamic Sciences

2 Associate professor at Razavi University of the Islamic Sciences

چکیده [English]

The authorship of obligation of “Must” is one of the cases of the functional Establishments propounded in Allamah Tabataba’ee’s theory of Establishments. He believes that no action can be done by man without authorship of a public must. On the contrary, some scholars hold that considering this must as an established concept leads to generalization of relativity to the scopes of jurisprudence and ethics and therefore, they denied such a must or by referring it to the secondary contemplatives have solved the problem of Must in the jurisprudential and ethical issues. But what is the meaning of Public Must and does it lead to relativity? The present research has proved by an analytic and critical method that the meaning of the Public Must in Allamah Tabataba’iee’s viewpoint is different from what his critiques have understood. The nature and function of the “Established Must” are different from the jurisprudential and ethical Musts and the doubts propounded stem from confusion between these two concepts. Establishment of the Public Must never leads to relativity and in fact the origin and position of this Must are such that it is neutral as to being value or non-value of the acts.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Establishments
  • Public Must
  • authorship of obligation
  • Allamah Tabataba’iee
  • relativism
قرآن کریم
-         ابن شهر آشوب مازندرانى، محمدبن‌على(1369ق)، متشابه القرآن و مختلفه، چ1، قم: انتشارات بیدار.
-         اصفهانى، محمدحسین(1429ق)، نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، ج1و2، چ2، بیروت: موسسة آل‌البیت] لاحیاء التراث.
-         اکبریان، رضا و محمد مهدی و محمد هادی کمالی(1395)، «ثبات یا نسبیّت گزاره‌های اخلاقی از دیدگاه علامه طباطبایی»، آموزه‌های فلسفی، ش18، ص: 76-51.
-         آملی لاریجانی، صادق(1394)، فلسفه علم اصول، ج5، چ1، قم: انتشارات مدرسه علمیه ولی عصرأ.
-      ترکاشوند، احسان و اکبر میرسپاه(1389)، «تفسیری نو از اعتباریات علامه طباطبایی با نگاهی تطبیقی به رساله اعتباریات و تفسیر المیزان» معرفت فلسفی، سال هشتم، ش1، ص: 54-25.   
-      داورى اردکانى‏‏، رضا(1363)، «ملاحظاتى در باب ادراکات اعتبارى»، دومین یادنامه علامه طباطبائى، چ1، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران.
-         دهقانى، محسن(1388)، فروغ حکمت، ترجمه و شرح نهایة الحکمة، چ1، قم: بوستان کتاب.
-         سجادى‏، سید جعفر(1373)، فرهنگ معارف اسلامى، چ3، تهران: انتشارات دانشگاه تهران‏.
-         سروش، عبدالکریم(1360)، «نقدهای شهید مطهری بر مقاله ادراکات اعتباری»،[1] یادنامه استاد شهید مطهری، ج1، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ص: 429-419.
-         سوزنچی، حسین(1395)، «نگاهی متفاوت به خاستگاه و ثمرات بحث اعتباریات علامه طباطبایی»، فصلنامه تخصصی علوم انسانی اسلامی، ش19، ص: 94-90.
-         شریفی، احمد حسین(1388)، خوب چیست؟ بد کدام است؟، چ1، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره).
-         شیرازی، صدرالدین(1354)، المبدأ و المعاد، مصحح سید جلال‌الدین آشتیانى، تهران: ‏انجمن حکمت و فلسفه ایران.
-         طباطبایی، سید محمدحسین(1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، چ5، قم: جامعه مدرسین.
-         ـــــــــــــــــــــــــــ(1387)(الف)، اصول فلسفه رئالیسم، چ2، قم: بوستان کتاب.
-         ـــــــــــــــــــــــــــ(1364)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، چ2، تهران: صدرا.
-         ــــــــــــــــــــــــــ(1387)(ب)، ترجمه و شرح نهایة الحکمة،مترجم: علی شیروانی، چ2، قم: بوستان کتاب.
-         ــــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، حاشیة الکفایة، چ1، قم: بنیاد علمى و فکرى علامه طباطبایى.
-         ــــــــــــــــــــــــــــ(1428ق)، مجموعه رسائل العلامه الطباطبائى، گرآورنده صباح ربیعی، چ1، قم: باقیات.
-         مصباح یزدی، محمدتقی(1388)(ب)، اخلاق در قرآن، چ2، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره).
-         ــــــــــــــــــــــ (1388)(الف)، آموزش فلسفه، چ8، تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
-         ــــــــــــــــــــــ(1391)، حقوق و سیاست در قرآن، چ4، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره).
-         مطهری، مرتضی(1390)، مجموعه آثار استاد شهید مطهرى، تهران: صدرا.
-        نبویان، سیدمحمود(1390)، «چیستى اعتبار نزد علّامه طباطبایى»، معرفت فلسفی، سال نهم، ش2، ص: 146-115.
[1]. این عنوان از نویسنده مقاله است و در یادنامه مذکور، فقط در مبحثی کوتاه در ادامه مقاله «جاودانگی و اخلاق» مطالبی بدون عنوان خاص مطرح شده است.