ارزیابی دیدگاه رابرت آدامز در رابطه با عدم نیاز به آفرینشِ بهترین جهان ممکن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری, فلسفه دین، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه دین دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

یکی از مهم‌ترین سؤالات دربارۀ اوصاف و افعال الهی این است که آیا جهان بالفعل، بهترین جهان ممکن است؟ رابرت آدامز معتقد است که یک عامل اخلاقیِ کاملاً خیر می‌تواند جهانی را خلق کند که مادون بهترین جهانی است که قادر به آفرینش آن است. چنین چیزی نه مستلزم ظلم یا نامهربانی در حق بندگان است و نه حاکی از نقصی در ذات اوست. در این مقاله، با روش توصیفی‌تحلیلی، به این پرسش پرداخته می‌شود که آیا دیدگاه آدامز در رابطه با عدم نیاز به آفرینش بهترین جهان ممکن قابل دفاع است؟ هدف مقاله، تشریح دیدگاه آدامز و سپس ارزیابی آن است. اهمیت دیدگاه آدامز در آن است که وی بحث خود را بر مبنای صفات اخلاقی الهی، آن‌طور که در ادیان ابراهیمی مورد قبول است، پیش می‌برد. اگرچه تا اندازه‌ای می‌توان با بخش اول استدلال آدامز همراهی کرد، بخش دوم استدلال او بدون اشکال نیست؛ زیرا: (1) بر مبنای دیدگاه خود آدامز، به نظر می‌رسد که تعبیر «لطف در مقام آفرینش» گرفتار ناسازگاری است؛ (2) با توجه به خنثی بودن صفت لطف، نمی‌توان ملاحظات شایسته‌محورانه را به‌کلی در انتخاب یک جهان خاص نادیده گرفت که چنین چیزی در نهایت به انتخاب بهترین جهان ممکن منجر خواهد شد. نتیجه آنکه صفت لطف نمی‌تواند توجیهی برای یک عامل اخلاقی کاملاً خیر در انتخاب جهانی مادون فراهم کند. بنابراین، دلیل لمّی در اثبات نظام احسن به قوت خود باقی خواهد ماند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluating Robert Adams’ View on the Non-Necessity of Creating the Best Possible World

نویسندگان [English]

  • Muhammad Sadra Muhammadi 1
  • Amir Abbas Alizamani 2
1 PhD Student, Philosophy of Religion, Faculty of Theology, University of Tehran, Tehran, Iran (Corresponding Author).
2 Associate Professor, Philosophy of Religion Department, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

   One of the most important questions concerning the attributes and acts of God is whether the actual world is the best possible world. Robert Adams argues that a perfectly good moral agent can create a world that is less than the best one they can create it. According to Adams, this does not entail injustice or unkindness towards creatures, nor does it indicate a deficiency in God’s essence. This article utilizes a descriptive-analytical method to examine the defensibility of Robert Adams’ view that creating the best possible world is unnecessary. The article aims to explain and evaluate Adams’ perspective. The significance of Adams’ view lies in its grounding within the ethical attributes of God, as understood within Abrahamic religions. While the first part of Adams’ argument is partially compelling, the second part contains flaws. Specifically: 1) based on Adams’ position, the concept of “grace in creation” appears inconsistent; 2) given the neutrality of the attribute of grace (ṣifat al-luṭf), merit-based considerations cannot be entirely disregarded in choosing a specific world, ultimately leading to the selection of the best possible world. Therefore, the attribute of grace cannot justify a perfectly good moral agent’s choice of a suboptimal world. Consequently, the dalīl al-limmi (a priori demonstrationfor proving the nizām al-aḥsan (best possible system/optimal order) remains valid.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Best Possible World
  • Niẓām-i Aḥsan (Most Perfect System)
  • Robert Adams
  • Ṣifat-i Lutf (Attribute of Grace)
  • Merit-Based

مراجع

ابن‎سینا، حسین‌بن‌عبدالله. (۱۳۷۶). الالهیات من کتاب الشفاء. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
افلاطون. (۱۳۶۷). دوره آثار افلاطون (محمدحسن لطفی، مترجم). تهران: انتشارات خوارزمی.
پترسون، مایکل. (۱۳۸۹). خدا و شر؛ درسنامه مسئله شر (حسن قنبری، مترجم). قم: انتشارات کتاب طه.
زاهدی، محمدصادق. (۱۳۸۴). آیا جهان‌های ممکن واقعیت دارند؟ نامه حکمت، (۵), ۱-۲۰.
طباطبائی، محمدحسین. (۱۳۹۰ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت، لبنان: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل‌بن‌حسن. (۱۳۷۲). مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
فیاضی، غلامرضا. (۱۳۸۲). تعلیقات بر کتاب نهایة‌الحکمة. قم: مرکز انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
قدردان‌قراملکی، محمدحسن. (۱۳۹۱). پاسخ به شبهات کلامی، دفتر ششم: عدل الهی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
مروارید، محمود، و همتی‌مقدم، احمدرضا. (۱۳۸۹). خوبی، الزام اخلاقی و امر الهی: بررسی تطبیقی آرای آدامز و متفکران شیعه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
مصباح‌یزدی، محمدتقی. (۱۳۹۳). آموزش فلسفه. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
مطهری، مرتضی. (۱۳۸۸). عدل الهی. تهران: انتشارات صدرا.
ملاصدرا، محمد‌ابن‌ابراهیم. (۱۳۸۱). المبدأ و المعاد فی الحکمۀ المتعالیۀ. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
Adams, R. M. (1972). Must God create the best? The Philosophical Review, 81(3), 317–332.
Aquinas, T. (1923). The Summa Theologia (Fathers of the English Dominican Province, Trans., D. J. Sullivan, Rev.). Chicago, IL: Encyclopaedia Britannica.
Blumenfeld, D. (1975). Is the best possible world possible? The Philosophical Review, 84(2), 163–177.
Brandon, C. (2022). Leibniz’s modal metaphysics. In E. N. Zalta & U. Nodelman (Eds.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2022 ed.). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/win2022/entries/leibniz-modal/
Eggleston, B. (2014). Act utilitarianism. In B. Eggleston & D. E. Miller (Eds.), The Cambridge companion to utilitarianism (pp. 125–145). Cambridge University Press.
Frede, M. (1999). On the Stoic conception of the good. In K. Ierodiakonou (Ed.), Topics in Stoic philosophy (pp. 71–94). Oxford University Press.
Grover, S. (2003). This world, Adams worlds, and the best of all possible worlds. Religious Studies, 39(2), 145–163.
Leibniz, G. W. (2005). Theodicy: Essays on the goodness of God, the freedom of man and the origin of evil (E. M. Huggard, Trans.). Open Court Publishing.
Leibniz, G. W. (2004). Freedom and possibility (J. Bennett, Trans.). Retrieved from www.earlymoderntexts.com
Plato. (1888). The Timaeus of Plato (R. D. Archer-Hind, Trans. & Ed.). Cambridge University Press.
Schopenhauer, A. (1909). The world as will and idea (R. B. Haldane & J. Kemp, Trans.). Open Court Publishing.
Thomas, M. L. (1996). Robert Adams and the best possible world. Faith and Philosophy, 13(2), 252–259.
Nagasawa, Y. (2017). Maximal God: A new defence of perfect being theism. Oxford University Press.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار