نقد و بررسی نظریه «ناتانا دیلانگ» در مورد ماهیت دعوت محمد بن عبدالوهاب و ارتباط آن با گروه‌های سلفی جهادی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری جریان‌های کلامی معاصر، جامعه المصطفی العالمیه

2 عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

3 عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه

چکیده

«ناتانا دیلانگ» از شرق‌شناسان معاصر، مدعی است علی‌رغم چهره سیاهی که تا کنون از «محمد بن عبدالوهاب» ترسیم شده است، وی یک فرد اصلاح­طلب دینی بوده است که با توجه به فضای شرک‌آلود آن زمان و عبادت قبور، توسل و... ظهور کرده است، لیکن مسیر دعوت او در طی زمان دچار انحراف شده و از «احیاگری» و «اصلاح‌طلبی» به سمت الگو شدن برای گروه‌های سلفی جهادی سوق پیدا کرده است. از سویی گروه‌های سلفی جهادی معاصر نظیر «القاعده» و نظریه‌پردازان آن مانند سید­ قطب بیشتر تحت تأثیر «ابن تیمیه»، عالم حنبلی قرن هشتم هجری هستند.  تا کنون در مورد دیدگاه شرق‌شناسان در مورد وهابیت و به خصوص «ناتانا دیلانگ بس» به زبان فارسی کار چندانی نشده است. یافته‌های این تحقیق که به روش توصیفی، تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای انجام شده است،  نشان می‌دهد به خلاف ادعاهای ناتانا دیلانگ، فضای دوره محمد بن عبدالوهاب اصلاً به آن صورتی که وهابیت و خانم دیلانگ اشاره می‌کنند شرک‌آلود نبوده است و وی بیشتر در قامت یک فرد تکفیری ظاهر شده تا یک اصلاح‌طلب؛ محمد بن عبدالوهاب تحت تأثیر و یا به عبارتی دیگر مقلد ابن تیمیه بوده است و آرای فقهی و کلامی جدیدی از خود ندارد. گروه‌های سلفی جهادی در آثار خود بیشتر به آثار ابن تیمیه و نیز محمد بن عبدالوهاب استناد می‌کنند. وهابیت فعلی حاکم بر عربستان سعودی یک وهابیت استحاله شده است و گروه‌های سلفی جهادی مانند داعش سعی دارند آن را به نقاوت و خلوص اولیه آن بازگردانند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticism and discussion of Natana Dilang's theory on the nature of Muhammad bin Abd al-Wahhab's mission and its connection with Salafi Jihadi groups

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Vaezi 1
  • Mehdi Farmanian Arani 2
  • mahdi karimi 3
1 PhD of contemporary theological currents, Al-Mustafa International University.
2 Faculty Member University of Religions and Denomination, Qom
3 Faculty Member at Al-Mustafa International University
چکیده [English]

One of the contemporary orientalists, Ms. Natana Dilang Bas, claims that despite the black face that has been portrayed of Muhammad bin Abd al-Wahhab so far, he was a religious reformer who has emerged due to the polytheistic atmosphere of that time like the worship of graves, recourse, and etc. the path of Muhammad bin Abd al-Wahhab’s mission has deviated over time and moved from revivalism and reformism to becoming a model for global Salafi-jihadist groups. She claims that contemporary Salafi-jihadist groups such as Al-Qaeda and its theoreticians such as Sayyed Qutb are more influenced by the ideas of The Hanbali scholar of the 8th century AH, Ibn Taymiyyah. So far, not much work has been done on the Orientalists especially Natana Dilang Bas’s views on Wahhabism in Persian language. According to the findings of this essay, which was carried out in a descriptive, analytical method and using library sources, it seems that, contrary to Dilang's claims the atmosphere of the era of Muhammad bin Abd al-Wahhab was not at all polytheistic in the way that Wahhabists and Mrs. Dilang describe. Muhammad ibn Abd al-Wahhab was under the influence of Ibn Taymiyyah or his follower, and does not have new jurisprudential and theological opinions. Salafi-Jihadi groups follow both Ibn Taymiyyah and Muhammad Ibn Abd al-Wahhab’s ideas. The current Saudi Arabia government has distorted from the original path of Wahhabism, and Salafi-jihadi groups are trying to restore it to its original purity.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Muhammad Ibn Abd al-Wahhab
  • Natana Dilang Bas
  • Salafi-Jihadi
  • Ibn Taymiyyah

مراجع

  • قرآن کریم

    • ابراهیم، فواد(2015)، داعش من النجدی الی البغدادی، نوستالجیا الخلافة، چ1، بیروت: مرکز أوال للدراسات والتوثیق.
    • ابن بشر(1402)، عنوان المجد فی تاریخ نجد، ریاض: دار ملک عبد العزیز.
    • ابن خلدون(1401)، تاریخ ابن خلدون، 1401 هـ، محقق خلیل شهادة، بیروت: دار الفکر.
    • احمد بن ابی الضیاف(2004)، إتحاف الزمان بأخبار ملوک تونس و عهد الامان، تحقیق دکتر احمد طویلی، تونس: الدار العربیة.
    • الالبانی(بی‌تا)، محمد ناصر / سلسلة الهدى والنور- نوار شماره 297
    • البنعلی، ترکی(2013)، شرح نواقض الإسلام، الجزء الأول، مسجد الرباط، سرت، لیبیا، تسجیل صوتی.
    • البنعلی، ترکی(2014)، 2014 ، تبصیر المحاجج بالفرق بین رجال الدولة الإسلامیة والخوارج، مؤسسة الغرباء للإعلام.
    • الدخیل، خالد(2013)، الوهابیه بین الشرک وتصدع القبیلة، بیروت: الشبکة العربیة للابحاث والنشر.
    • الرشید، مضاوی(2009)، تاریخ العربیة السعودیة فی القدیم و الحدیث، ترجمة عبچ الله النعیمی، دار الساقی.
    • السمهوری رائد(2016)، الوهابیة والسلفیة : الأفکار والآثار : أوراق بحثیة، بیروت/ قاهره: دار البیضاء، الشبکة العربیة للابحاث والنشر(منتدی العلاقات العربیة والدولیة).
    • السوری، ابومصعب(بی‌تا)، دعوة المقاومة الإسلامیة العالمیة، موجود در اینترنت.
    • ابن غنام حسین(1995)، روضة الافکار والافهام لمرتاد حال الامام، تحقیق ناصر الدین الاسد، چ4، قاهره: دار الشروق.
    • شهاده مروان(2010)، تحولات الخطاب السلفی، الحرکات الجهادیة – حالة دراسة(1990-2007)، چ1، بیروت: الشبکة العربیة للابحاث والنشر.
    • کامنیز، دیوید(1393)، وهابیت و عربستان، مترجم: مجتبی فاضلی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
    • کمنز، دیوید(2015)، الدعوة الوهابیة والمملکة العربیة السعودیة، مترجم عبدالله ابراهیم العسکر، دار الیمامة للبحث والنشر والتوزیع.
    • المالکی، حسن بن فرحان(2011)، داعیاً ولیس نبیاً، دار رازی.
    • محمد بن عبد الوهاب(1987)، مولفات الشیخ الامام محمد بن غبد‌الوهاب، الرسائل الشخصیة، تجمیع: عبدالعزیز بن زید الرومی، ریاض: جامعه امام محمد بن سعود الاسلامیة.
    • الوایل، عبد السلام(2014)،«القابلیة للاستدعاش»، منتشر شده در روزنامه الحیات.
    • NATANA J. DELONG-BAS,(2004), Wahhabi Islam: From Revival and Reform to Global Jihad, OXFORD UNIVERSITY PRESS.
    • Michael R. Dillon, (2009) Wahhabism: Is it a Factor in the spread of global terrorism? Naval Postgraduate School, Monterey, California, 2009
    • Mohammed Ayoob, (2007) The Many Faces of Political Islam: Religion and Politics in the Muslim World, University of Michigan Press; 1st edition, 2007
    • David Commins, (2006) The Wahhabi Mission and Saudi Arabia(New York: I.B. Tauris & Co. Ltd.

    Michael R. Dillon,(2002) Wahhabism: Is it a Factor in the spread of global terrorism?(Naval Postgraduate School, Monterey, California).

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار