ادله تعدد قرائت ها از دین در بوته نقد

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسنده

گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اهل بیت ع، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

این مقاله به تحلیل و ارزیابی ادله­ای پرداخته است که نظریات مطرح در باره تعدد قرائت­ها از دین به آن تمسک کرده­اند. با توجه به اینکه تعدد قرائت­ها از دین چالش­های مهمی را در حیطه قلمرو معرفت دینی پدید آورده است، ضرورت دارد که ادله مطرح شده ارزیابی شود. روش تحقیق در این مقاله تحلیلی، انتقادی است. نتایج این تحقیق حکایت از این دارد که مهم­ترین دلیل این نظریات، توجیه طبیعی بودن رخداد تعدد قرائت­ها از طریق مبانی کثرت­گرایی دینی «جان هیک» و هرمنوتیک فلسفی در نسبیت فهم است. لیکن با توجه به اینکه این مبانی، به نسبی­گرایی معرفت دینی منجر می­شود و این نظریات سعی کرده­اند از این لوازم فرار کنند، نظریات آن‌ها دچار تناقض درونی شده است. استدلال به تنوع معرفتی در اجتهاد و معارف طولی دین، نیز هر چند ممکن است مواردی از تعدد قرائت را به دنبال داشته باشد، اما چنین تنوع معرفتی با مدعای اصلی که مبتنی بر مبانی ذکر شده است، تفاوت بسیار دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The multiple readings from religion; the criticism of evidence

نویسنده [English]

  • Mohammad Ali Rostamian
Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Education of Ahl al-Bayt, university of Isfahan , Isfahan, Iran
چکیده [English]

This article has analyzed and evaluated the evidences that the theories about the multiple readings of religion have relied on. Considering that the multiplicity of readings of religion has created important challenges in the field of religious knowledge, it is necessary to evaluate the arguments presented. The research method in this article is analytical-critical. The results of this research indicate that the most important reason for these theories is the justification of the naturalness of the phenomenon of multiple readings through the foundations of religious pluralism of John Hick and philosophical hermeneutics in the relativity of understanding. But considering that these foundations lead to the relativism of religious knowledge, and these theories have tried to escape from these supplies, their theories have suffered internal contradictions. Arguing for epistemic diversity in ijtihad and longitudinal studies of religion, although it may lead to cases of multiple readings, but such epistemic diversity is very different from the main claim based on the mentioned foundations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multiplicity of readings from religion
  • Epistemological relativism
  • Philosophical hermeneutics
  • Ijtihad
  • Degrees of knowledge
  • الاحمدی المیانجی، علی(1419 )، مکاتیب الرسول`، ج2، تهران: مرکز ابحاث الحج.
  • ابن عربی،(1422 )، تفسیر ابن عربی، تدوین سمیر مصطفی رباب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  • احسائی، ابن ابی جمهور(1405 )، عوالی اللئالی، قم: سید الشهداء
  • آزاد، علی­رضا و همکاران(1395)، مطالعات اسلامی: فلسفه و کلام، س 48، ش 96.
  • اشمیت، لارنس ک.(1395)، جنبش­های فکری دوران جدید: هرمنوتیک. ترجمه علیرضا حسن­پور تهران: نقش و نگار.
  • رستمیان، محمد علی(1390)، دین و قرائت­پذیری، قم: نشر ادیان.
  • رشاد، علی اکبر(1376)، «لوازم فلسفی، کلامی پلورالیزم دینی»، کتاب نقد، 1376: 97.
  • سروش، عبدالکریم(1378)، صراط­های مستقیم، تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
  • شیرودی و همکار(1390)، نقش رسانه­ها در غرب در برابر گسترش اسلام در غرب، نشریه سخن تاریخ، ش14.
  • عزیزی، حسین(1384)، تاریخ تحول اجتهاد، قم: بوستان کتاب.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(1365)، الکافی، تهران: دار الکتاب الاسلامیه.
  • کوزنزهوی، دیوید،(1371)، حلقه انتقادی، ترجمه مراد فرهادپور، تهران: گیل.
  • مجتهد شبستری، محمد(1375)، هرمنوتیک، کتاب و سنت. تهران: طرح نو.
  • مجلسی، محمد تقی(1404 )، بحار الانوار، بیروت: مؤسسه الوفا.
  • محمد رضایی، محمد،(1381)، نگاهی به تجربه دینی، قبسات، ش 26.
  • مصباح یزدی، محمد تقی(1382)، تعدد قرائت­ها، قم: مؤسسه آموزشی، پژوهشی امام خمینی ره.
  • ـــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، نظریه سیاسی اسلام. قم: مؤسسه آموزشی، پژوهشی امام خمینی9.
  • مطهری، مرتضی(1376)، مجموعه آثار شهید مطهری، ج4، تهران: صدرا.
  • ناس، جان(1354)، تاریخ جامع ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت. تهران: انتشارات پیروز
  • نعمتی، احمد(1376)، اجتهاد و سیر تاریخی آن «از دیدگاه اهل سنت»، تهران: نشر احسان.
  • هیک، جان،(1378)، مباحث پلورالیسم دینی، تهران: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان.