خوانشی تحلیلی بر اثر بخشی معرفت در پیوند «وحی» و «عصمت انبیاء» در نگاه صدرالمتألهین

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه لرستان

چکیده

یکی از مبانی مهم اعتقادی مشترک مسلمانان عصمت پیامبر` است که در خصوص چگونگی و محدوه زمانی آن نظرات مختلفی مطرح شده است. ملاصدرا در تبیین عصمت، نگاه جامعی دارد که به رغم اختلافات ظاهری در بیانات گوناگون وی می­توان همه عبارات وی را به اثربخشی معرفت در ماهیت عصمت ارجاع داد. وی، «وحی» و «عصمت» را هم‌پیوند دانسته که در فرایند تبیین و اثربخشی معرفت امکان‌پذیر است. پدیده وحی بالاترین مرتبه کشف معنوی است و این مرتبه پیامبر` را از هرگونه خطا مصون می‌سازد. وی همچنین زمینه عصمت نبی در دریافت و ابلاغ وحی را با تبیین ویژگی‌های وجودی انسان کامل پاسخ می‌دهد. بر این اساس، فرشتگان الهی به لحاظ مرتبه وجودی پایین‌تر از انسان کامل قرار دارند. درباره محدوده زمانی عصمت، معتقد به عصمت انبیا قبل و بعد از نبوت است، اگرچه این امکان وجود دارد که نفس نبی در کودکی به درجه نبوت نرسیده باشد اما «روح القدس» که به مرتبه‌ای از نفس نبی تعلق دارد، در دوران کودکی نیز وی را از انجام گناه باز می‌دارد. این جستار به تحلیل اثربخشی معرفت در پیوند وحی و عصمت در نگاه ملاصدرا پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An analytical reading on the effectiveness of knowledge in the connection between "Revelation" and "Infallibility of the Prophets" in the view of Sadr al-Muta'allehin

نویسنده [English]

  • Abedin Darwishpur
Associate Professor at Department of Philosophy and Theology, Lorestan University
چکیده [English]

One of the important bases of belief shared by Muslims is the infallibility of the Prophet regarding the manner and time frame of which various opinions have been raised. Mullah Sadra has a comprehensive view in explaining infallibility, that despite the seeming differences in his various statements, all his statements can be referred to the effectiveness of knowledge in the nature of infallibility. He considered "revelation" and "infallibility" to be connected, which is possible in the process of explanation and effectiveness of knowledge. The phenomenon of revelation is the highest level of spiritual discovery and this level protects the Prophet from any mistakes. He also answers the issue of the prophet's infallibility in receiving and communicating revelation by explaining the existential characteristics of the perfect human being. According to this, divine angels are lower than perfect human in terms of level of existence. Regarding the time frame of infallibility, he believes in the infallibility of prophets before and after prophethood, although it is possible that the soul of a prophet did not reach the level of prophethood in childhood, but the Holy Spirit, which belongs to a level of the soul of the prophet, prevents him from committing sin in his childhood as well. This essay analyzes the effectiveness of knowledge in linking revelation and infallibility in the view of Mullah Sadra.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Infallibility
  • Revelation
  • Knowledge
  • Mullah Sadra
  • Holy Spirit

مراجع

  • قرآن کریم

    • تفتازانی، سعدالدین(1378)، شرح مقاصد، قم: موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان.
    • جوادی آملی، عبدالله(1394)، سیره رسول اکرم` در قرآن، قم: اسراء.
    • ــــــــــــــــــــــ(1395)، مجموعه تفسیر تسنیم، قم: اسراء.
    • ربانی گلپایگانی، علی(1393)، منشأ عصمت، فصلنامه علمی پژوهشی کلام اسلامی، ش90.
    • رازی، فخرالدین(1382)، عصمة الانبیا، بیروت: دار الکتب المعرفتیه.
    • ـــــــــــــــــ(1379)، تفسیر الکبیر، مترجم، علی اصغر حلبی، تهران: اساطیر.
    • سید مرتضی، علی بن حسین)1421ق)، رسائل، تصحیح: احمد حسینی اشکوری، قم: دار القرآن الکریم.
    • شیرازی، قطب الدین(1383)، شرح حکمة الاشراق، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    • صفار، محمدبن حسن(1391)، بصایرالدرجات، ترجمه علیرضا زکی‌زاده رنانی، تهران: وثوق.
    • طباطبایی، سید محمدحسین(1394)، تفسیر المیزان، ترجمه سید باقر موسوی همدانی، قم: انتشارات اسلامی.
    • ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1398)، انسان از آغاز تا انجام. قم: بوستان کتاب.
    • عاملی، جعفر مرتضی(1391)، التصحیح من سیره النبی الاعظم`، ترجمه محمد سپهری، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • غزالی، ابوحامد محمد(1392)، احیاء العلوم الدین، تهران: معرفتی فرهنگی.
    • غروی، سید سعیده(1397)، عصمت انبیاء و مراتب از نظرگاه آیت الله، مجله قبسات، ش93.
    • علامه حلی، الحسن بن المطهر(1363 )، انوار الملکوت فی شرح الیاقوت، قم: الشریف الرضی.
    • فیاض لاهیجی، عبدالرزاق(1383)، گوهر مراد، تهران: سایه.
    • قیصری، داود بن محمد(1382)، شرح فصوص الحکم، تحقیق حسن حسن زاده آملی، قم: بوستان کتاب.
    • مطهری، مرتضی(1393)، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
    • مفید، محمدبن محمد(1384)، اوایل المقالات فی المذاهب و المختارات، تحقیق: مهدی محقق، تهران: موسسه مطالعات اسلامی.
    • مقداد، جمال الدین(1391)، ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
    • محمدى ری شهری، محمد(1390)، فلسفه وحی و نبوت، تهران: نشر دار الحدیث.
    • ملاصدرا، محمد بن ابراهیم(1387)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1388)، الشواهد الربوبیه فی مناهج السلوکیه، تصحیح سیدجلال الدین آشتیانی، تهران: مطبوعات دینی.
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1391)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار الاربعه، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1383)، شرح اصول کافی، تهران: مؤسسه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1392)، اسرار الایات، ترجمهمحمد خواجوی، تهران: مولی.
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1389)، مجموعه رسائل فلسفی، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
    • ــــــــــــــــــــــــــــ(1393)، مفاتیح الغیب، مترجم محمد خواجوی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

    یوسفیان، حسن و احمد حسین شریفی(1388(، پژوهشی در عصمت معصومانD، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار