مقایسه انتقادی رابطه علم و ایمان از منظر علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا گروه فلسفه و کلام، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران

چکیده

این مقاله قصد دارد رابطه ایمان و علم را از منظر علامه طباطبایی و علامه جوادی آملی بررسی کند. هر دوی آن‌ها عمل را از دایره ایمان خارج می‌دانند و «عقد قلب» و «اذعان نفسانی» را رکن ایمان می‌دانند، اما دیدگاه آن‌ها درباره دخالت علم در ایمان متفاوت است. علامه طباطبایی حصول ایمان را بدون علم ممکن نمی‌داند، اما علامه جوادی آملی ایمان را به ‌صورت تقلیدی نیز قابل تحقق می‌داند. این مقاله با استفاده از روش انتقادی و مقایسه‌ای، ضمن تقریر صحیح نظر علامه طباطبایی و نقد بعضی برداشت‌ها از دیدگاه ایشان، قائل است علامه طباطبایی ایمان سعادت‌بخش از منظر اسلام را تعریف کرده است، اما علامه جوادی از مطلق ایمان بحث می‌کند و ایمان تقلیدی را برای سعادت مفید نمی‌داند. در این مقاله ضمن بیان دو انتقاد به هر دو نظریه، ذکر خواهد شد که ایمان تقلیدی و از روی شک نیز در بعضی موارد برای انسان مفید خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Comparison of the Relationship between Knowledge and Faith from the Perspective of 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī and 'Allāmah Javādī Āmulī

نویسندگان [English]

  • Mostafa Izadi Yazdanabadi 1
  • Abbas Yazdani 2
1 PhD student in Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology, University of Tehran.
2 Associate professor in Islamic Philosophy and Theology, Faculty of Theology, University of Tehran
چکیده [English]

The paper is to examine the relationship between faith and knowledge from the viewpoint of 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī and 'Allāmah Javādī Āmulī. Both of them consider action beyond the realm of faith, and regard "heartfelt bond" and "innate recognition" as the pillars of faith, but hold differing views on the place of knowledge in faith. 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī considers it impossible to achieve faith without knowledge, but according to Ayatollah Javādī Āmulī's point of view, it is possible to find faith in conventional manner. While presenting the correct explanation of 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī's view and reviewing some readings of his viewpoint in a critical - comparative method, it is described that 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī has defined the bliss-making faith from the perspective of Islam, but 'Allāmah Javādī discusses absolute faith. 'Allāmah Javādī believes that however faith is attainable in conventional manner but it would not be blessing, and only the faith evolved out of knowledge could be fruitful. The paper, criticizing both above mentioned views, comes to the conclusion that imitative and uncertain faith would be beneficial for human beings in some cases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • faith
  • action
  • knowledge
  • 'Allāmah Ṭabāṭabā'ī
  • 'Allāmah Javādī Āmulī

مراجع

  • قرآن کریم

    • ابن بابویه، محمد ابن علی(1361)، الخصال، ج1، مصحح: علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
    • اکبریان، رضا و فهمیه گلستانی(1391)، «حقیقت ایمان از دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی»، حکمت صدرایی، ش1، ص32-23.
    • جوادی آملی، عبدالله(1391)، مراحل اخلاق در قرآن، تنظیم و یرایش: علی اسلامی، چ13، قم: مرکز نشر اسراء.
    • ـــــــــــــــــــ(1394)، رساله توضیح المسائل، قم: اسراء.
    • ـــــــــــــــــــ(1391)، ادب فنای مقربان، تحقیق حجت‌الاسلام محمد صفایی، ج1، چ7، قم: مرکز نشر اسراء.
    • شهرستانی، عبدالکریم(1990م)، الملل و النحل، تحقیق عبدالامیر مهنا و علی حسن فاعور، ج1، بیروت: دارالمعرفه.
    • طباطبایی، سید محمدحسین(1403ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، الطبعة الخامسة ، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
    • طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن(1400ق)، الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد، تهران: مکتبة جامع چهل ستون.
    • فیاضی، غلامرضا(1384)، «حقیقت ایمان از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی»، پژوهش‌های دینی، س1، ش1، ص19-5.
    • کلینی، محمد بن یعقوب(1407ق)، الکافی، قم: دارالکتب الاسلامیه.
    • مطهری، مرتضی(1398)، عدل الهی، چ52، تهران: صدرا.
    • ملاصدرا(1368)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار الاربعۀ العقلیه، ج6، قم: مکتبه المصطفوی.
    • ملاصدرا(1366)، تفسیر القرآن الکریم، ج1، مصحح: محمد خواجوی، قم، بیدار.
    • نصیری، منصور(1393)، «ایمان از دیدگاه علامه طباطبایی»، قبسات، س19، ص77-49.

    Swinburne, Richard(2005), faith and reason, second edition, oxford, New York.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار