مقاله: تحلیل کلامی-تاریخی گفتمان شهادت و حکومت درنهضت امام حسین(ع)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه المصطفی العالمیه خراسان

2 استادیار فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار جامعه المصطفی العالمیه خراسان

چکیده

دربارة اهداف قیام امام حسین، نظرات گوناگونی مانند امر به معروف و نهی از منکر، احقاق حق و ابطال باطل، برپایی عدالت، احیای سنت و اماته بدعت، تشکیل حکومت و شهادت اظهار شده است در این میان، دو دیدگاه شهادت سیاسی، اجتماعی و تشکیل حکومت از دیدگاه‌های دیگر مشهورتر است، تا بدانجا که به مثابة دو گفتمان رایج در بیان اهداف قیام امام حسین7 شناخته شده‌اند. در این نوشتار، این دو گفتمان با روش تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و با درنظر داشت پیامدهای کلامی آن‌ها، این نتیجه به دست آمده است که هیچ یک از این دو، هدف قیام امام حسین7 نمی‌باشند، بلکه تشکیل حکومت و شهادت، راهبردهای امام حسین7 برای نیل به هدف کلی انجام وظیفه امامت و هدایت جامعه بود، که این هدفِ کلی، بستر تحقق تمام اهداف جزئی دیگر بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Theological - historical analyzing the discourse of Martyrdom and Government of Imam Husain (PBH)

نویسندگان [English]

  • Najaf Ali Saadati 1
  • Jafar Morvarid 2
  • Javad Raghavi 3
1 PhD student Al - Mustafa International University of Khorasan
2 Assistant Professor of Philosophy, Faculty of Theology, Ferdowsi University of Mashhad
3 Assistant Professor of the Al - Mustafa International University of Khorasan
چکیده [English]

Various opinions have been expressed about the aims of the uprising of Imam Hussein(as); such as enjoining the good and forbidding the evil, realizing the truth and refuting the false, establishing justice, reviving the tradition and eliminating the heresy, forming a government and martyrdom, etc.
Among all these, the two views of socio-political martyrdom and the formation of the government are more popular than other views, to the extent that they are known as two common discourses in expressing the goals of Imam Hussein's (AS) uprising.
In this paper, these two discourses have been studied analytically and considering their verbal consequences, this result has been obtained that neither of them is the goal of Imam Hussein's (as) uprising. Rather, the formation of government and martyrdom were Imam's (as) strategies to achieve the general goal of performing the Imamate duty and leading the society, which itself was the bedrock of the realization of all other minor goals.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ashura
  • Uprising
  • Imam Hussein (AS)
  • Martyrdom
  • Government
  • الحسنی، هاشم معروف(بی‌تا)، الانتفاضات الشیعیه عبر التاریخ، بیروت: دارالکتب الشعبیه.
  • ابن بابویه، محمد بن علی(شیخ صدوق)(1417ق)، الامالی، تحقیق مؤسسه البعثه، چ1، قم: مؤسسه البعثه.
  • ابن طاووس(1377)، الملهوف علی قتلی الطفوف، تحقیق فارس تبریزیان(حسون)، چ2، تهران و قم: دارالاسوه.
  • ابن طاووس(1400قالطرائف فی معرفه مذاهب الطوائف، قم: مطبعه الخیام.
  • ابن خلدون(1408)، مقدمه، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
  • ابن اعثم کوفی، محمد بن علی(1411)، الفتوح، بیروت: دارالاضواء.
  • استادی، رضا(1382)، سرگذشت کتاب شهید جاوید، قم: قدس.
  • اسفندیاری، محمد(1397)، عاشورا شناسی، چ4، تهران: [بی‌نا].
  • اشتهاردی، علی پناه(1391)، هفت ساله چرا صدا درآورد؟، چ1، قم: انتشارات علامه.
  • الموسوی، سید مرتضی(1380)، تنزیه الانبیاء و الائمه:، تحقیق فرس حسون کریم، چ1، قم: بوستان کتاب.
  • مدرسی، سید محمد تقی(1414)، الامام الحسین7 مصباح الهدی و سفینۀ النجاۀ، طهران: انتشارات مدرسی.
  • تبریزی مستنبط، سید احمد موسی(1374)، القطرۀ من بحارمناقب النبی و العتره:، نجف: مطبعه النجف.
  • تستری، جعفر(1375)، الخصائص الحسینیه، چ4، نجف: المطبعه الحیدریه.
  • جزایری، نعمت الله(1429)، الانوار النعمانیۀ، بیروت: دارالقاری.
  • دینوری، ابن قتیبه(1356)، الامامۀ و السیاسۀ، چ1، مصر: مطبعه مصطفی البابی.
  • رخشاد، محمد حسین(1380)، در محضر علامه طباطبایی، چ1، قم: انتشارات نهاوندی.
  • زاهدی قمی، میرزا ابوالفضل(1350)، مقصد الحسین7، چ2، قم: مؤسسه مطبوعاتی پیروز.
  • سپهر، میرزا محمد تقی(1398)، ناسخ التواریخ، در احوالات حضرت سید الشهدا7، تهران: کتاب فروشی اسلامیه.
  • شریف طباطبایی، میرزا محمد تقی(1403)، اسرار شهادت آل الله:، چ2، مشهد.
  • شریف کاشانی، حبیب الله(1384)، تذکرۀ الشهداء، تحقیق مؤسسه فرهنگی شمس الضحی.
  • صدر، سید رضا(بی‌تا)، پیشوای شهیدان، قم: انتشارات 22 بهمن.
  • صالحی نجف آبادی، نعمت الله(1360)، شهید جاوید، تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  • صفار، محمدبن حسن(1380)، بصائر الدرجات، تحقیق محسن کوچه باغی، چ2، تبریز: شرکت چاپ کتاب.
  • صحتی سردرودی، محمد(1384)، عاشورا پژوهی با رویکردی به تحریف شناسی تاریخ امام حسین7، چ1، قم: انتشارات خادم الرضا7.
  • طوسی، خواجه نصیرالدین(1335)، مجموعة رسائل(رساله جبر و اختیار)، تهران: دانشگاه تهران.
  • طوسی، محمد حسن(بی‌تا)، تلخیص الشافی، قم: المعین.
  • طباطبایی، محمد حسین(1371)، المیزان فی تفسیر القرآن، چ5، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  • طبری، محمد بن جریر(بی‌تا)، تاریخ الطبری، بیروت: [بی‌نا].
  • عنایت، حمید(1372)، اندیشه سیاسی در اسلام معاصر، ترجمه بهاء الدین خرمشاهی، چ3، تهران: انتشارات خوارزمی.
  • غروی نخجوانی، محمد علی(1330)، دعات الحسینیه، بمبئی: مظفری.
  • فارسی، جلال‌الدین(1361)، انقلاب تکاملی اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  • فهری زنجانی، سید احمد(1350)، سیری در سر شهادت سالارشهیدان حسین بن علی7، تهران: انتشارات جهان.
  • کلینی، محمد بن یعقوب(1397)، الاصول من الکافی، ترجمه محمد باقر کمره‌ای، چ5، تهران: المکتبه الاسلامیه.
  • مجلسی، محمد باقر(1983م)، بحار الانوار، چ2، بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
  • مسعودی، علی بن حسین(1404ق)، اثبات الوصیه، چ2، قم: منشورات رضی.
  • مطهری، مرتضی(1377)، مجموعه آثار، چ1، تهران و قم: صدرا.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان(1415ق)، ریاض السالکین، چ4، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
  • مجموعه مقالات دومین کنگره بین المللی امام خمینی; و فرهنگ عاشورا(1376)، دفتر اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی;.
  • مامقانی، عبدالله(بی‌تا)، تنقیح المقال فی علم الرجال، قم: مؤسسه آل‌البیت:.
  • نجفی، محمد حسن(1362)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، تحقیق عباس قوچانی، چ3، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  • همایی، جلال الدین(1357)، اسرار واقعه کربلا، چ2، تهران: کتاب فروشی دهخدا.

یوسفی اشکوری، حسن(1386)، «صالحی از تبار پیرایشگران دینی»، چاپ شده در کتاب یادنامه حضرت آیت‌الله حاج شیخ نعمت الله صالحی نجف‌آبادی، تدوین ستاد همایش نعمت صالح، چ1، قم: صحیفه خرد.