اعتبارسنجی "خواب" در شناخت حجت الهی در تفکر احمد بصری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه، خراسان

2 کارشناسی ارشد کلام اسلامی جامعه المصطفی9 العالمیه خراسان

چکیده

احمد بن اسماعیل بصری(احمد الحسن) یکی از مدعیان دروغین مهدویت است که با ادعای ظهور یمانی در سال 2002م. دعوت خویش را اغاز کرده و در مراحل بعدی خود را فرزند امام‌زمانأ و جانشین ایشان و حجت معصوم الهی معرفی می‌کند. در قانون معرفت حجت ابداعی او(نص، علم و دعوت به حاکمیت الهی) از رؤیا به نص مستقیم الهی تعبیر شده و البته صرفاً به حجیت خوابی که نص تشخیصی ایجابی باشد قائل است. وی در اثبات حجیت رؤیا علاوه بر دلایل نقلی به ادله عقلی نیز استناد می‌کند، انچه این نوشتار را از سایر پژوهش‌های مرتبط متفاوت می‌سازد، بررسی ادله عقلی اعتبار رؤیاست، چرا که برای پیشگیری از دور باطل، ادله حجیت رؤیا به عنوان قانون عام شناخت حجت، الزاماً باید عقلی باشد. دلایل سه‌گانه عقلانی او در این مسئله عبارت‌اند از استناد به حکمت الهی در لزوم شناساندن خلیفه خود، محال بودن اضلال الهی و حجیت قطع حاصل شده برای بیننده خواب. البته م‌ توان با تمایز مقام تنصیب خلیفه از سوی خدا با مقام معرفی ایشان به مردم  و نیز تمایز معناداری پدیده‌ها با حقیقت‌مندی آن‌ها خطای دیدگاه مذکور را به خوبی نشان داد. همچنین با تأکید بر اختیار انسان درگزینش یک منبع معرفتی، اضلال الهی منتفی خواهد بود. علاوه بر آن به استناد دلایل متقن عدم تطابق با واقع همه خواب‌ها، مقدمات قطع بیننده خواب نیز مورد خدشه است. حجیت خواب در میان متفکران شیعه به صورت مستقل هرگز پذیرفته نشده است و اعتبار هر گونه شهود مشوب صرفاً با معیار نصِّ قطعی و مطابقت با دلیل عقلی سنجیده می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Validation of "Dream" in Ahmad Basri View about Recognition of Divine Authority

نویسندگان [English]

  • saeedeh fakhar noghani 1
  • Wajih Qaderi Bafi 2
1 Faculty member of Al-Mustafa International University of Khorasan
2 Master of Islamic Theology, Al-Mustafa International University, Khorasan
چکیده [English]

Ahmad ibn Ismail Basri (Ahmad al-Hassan) is one of the false claimants of Mahdism who claimed himself as Yamānī in 2002, by starting his propagation. He then went on calling himself the son of Imam Mahdi and his successor. The Dream has been referred to as clear direct divine injunction in his innovative law of “Authority Recognition” (clear injunction, knowledge, and inviting to divine sovereignty), and only a dream is believed to have authority that has affirmative recognizable injunction. He cites rational arguments in addition to narrative reasons to prove the authenticity of dream. What makes this article different from other related studies is the study of rational arguments for the validity of dreams, because in order to avoid vicious circle, the reasons for authenticity of dream as a general principles of recognizing the authority, must be rational reasons. His three rational reasons include: divine wisdom necessitating identification of divine caliph, impossibility of leading astray by the divine, and the authority of certainty that the dreamer has gained. The errors of this view can be expressed very well by distinguishing between two stages of appointment of the Caliph by God, and introducing him to people, also between events entailing meaning and their truthfulness. The misleading by divine is ruled out as well by emphasizing on human’s choice in selecting a source of knowledge. In addition, the premises of dreamer’s certainty in a dream is also criticized by citing substantial reasons of all dreams lacking conformity with the reality. The authority of the dream has never been accepted among Shiite thinkers independently. Authenticity of any type of vague vision is solely by the criterion of clear definite injunction, and conformity with rational reason.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sources of knowledge
  • Yamānī
  • Ahmad Basri
  • Sense
  • Intellect
  • Intuition
  • Dream
  • قرآن کریم

    • ابن سینا، حسین بن عبدالله(1400ق)، رسائل، الفعل والانفعال، قم: بیدار.
    • اسعدی، حجت و سید مرتضی حسینی شاهرودی(1396)، «خطا پذیری علم حضوری و مکاشفات عرفانی»، پژوهش‌های عقلی نوین، س2، ش4.
    • احمد اسماعیل(1392)، عقاید الاسلام و از تو درباره روح می‌پرسند، انصار امام مهدیأ.
    • ـــــــــــــ(2013م)، وهم الحاد ایات الربوبیة فی الکون، بغداد:، نجمة الصباح.
    • انصاری، ابومحد، جامع الادله، نرم افزار جامع مهدییون.
    • انصاری، زکی(1394)، «در پیشگاه رؤیا، پژوهشی راهبردی و علمی درباره خواب»، انصارالمهدیأ.
    • جعفری، محمد تقی(1364)، شرح و تفسیر نهج البلاغه، تهران: دفتر فرهنگ.
    • جوادی آملی، عبدالله(1379)، معرفت شناسی در قرآن، قم: اسرا.
    • جوادی محسن و علیرضا گودرزی(1386)، «شهود عرفانی و ارزش معرفت شناختی آن»، فصلنامه‌اندیشه دینی دانشگاه شیراز.
    • حسین‌زاده، محمد(1386)، کاوشی در معرفت شناسی، منابع معرفت، قم: مؤسسه آموزشی، پژوهشی امام خمینی;.
    • شهبازیان، محمد(1397)، ره افسانه، قم: مرکز تخصصی مهدویت.
    • زیدی، ضیاء، رؤیا در مفهوم اهل بیت، انصار المهدیأ.
    • طباطبایی، سید محمد حسین(1391)، بدایۀ الحکمه، قم: دارالعلم.
    • مجلسی، محمد باقر(1384)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبارالائمة الاطهار، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    • مجتهد سیستانی، سید مهدی(1397)، خواب‌نما بررسی حجیت خواب در آیات و روایات، [بی‌جا]: دارالتفسیر.
    • محمدی هوشیار، علی(1399)، درسنامه نقد و بررسی جریان احمد الحسن البصری، قم: تولی.
    • ملکی اصفهانی، مجتبی(1379)، فرهنگ اصطلاحات اصول، قم: عالمه.
    • مفضل بن عمر(1395)، توحید مفضل، ترجمه علی میرزایی، قم: هجرت.