تأثیر مبنای هستی‌شناسی در تولید تئوری انسان‌شناسی دینی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشکده بین المللی امام رضا علیه السلام

2 عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

چکیده

هستی و انسان دغدغه­ای است که قرن‌ها است ذهن­ بشر را به خود مشغول کرده است. بیش از بیست قرن است متفکران دینی و غیردینی پیرامون آن به بحث و گفتگو مشغول هستند. مسئله این است که چه رابطه و تأثیرگذاری بین هستی و انسان وجود دارد و مبنای هستی‌شناسی و انسان‌شناسی چه رابطه­ای با یکدیگر می­تواند داشته باشند و هر یک بر دیگری چه تأثیری خواهد داشت. بر اساس گزاره­های دینی و آرای اندیشمندان اسلامی، می­توان مبنای هستی‌شناسی را هستی­شناسی شبکه­ای دانست. به تعبیر دیگر، جهان ما یک جهان شبکه­ای است. این ­هستی شبکه­ای­ با انسان رابطه تناظری دارد که از آن تعبیر به عالم کبیر و صغیر شده است. در این رابطه تفسیر و تبیین جهان بدون انسان، و تفسیر و تبیین انسان بدون جهان، تفسیر ناقص و بی­معنا خواهد بود. بنابراین براساس رابطه هستی­شناسی و انسان­شناسی می­توان نظریه انسان‌شناسی شبکه­ای را نتیجه گرفت. در این نظریه انسان محور شبکه­هستی است و ارتباطات انسان محور اساسی زندگی در شبکه­ هستی است. در این مقاله نوع تحقیق بنیادی، رویکرد پژوهش توصیفی، تبینی و روش تحقیق کتابخانه­ای انتخاب شده است.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
https://www.magiran.com/paper/2193431
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1697605

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effects of Ontology on Creating Religious Theory of Anthropology

نویسندگان [English]

  • abdullah sadeqi 1
  • Abdulhamid Vaseti 2
1 Researcher of Imam Reza International Research Institute
2 Faculty member of Islamic Culture and Thought Research Center
چکیده [English]

The reality and human are concerns that have kept the minds of humanity busy for centuries. More than twenty centuries, religious and not-religious scholars have talked about this. The question is this: what is the relationship between the reality and the human and how are the two impact each other. What is the relation between the base of ontology and anthropology? How can they influence one another? According to religious views, one can consider the base of ontology as a netted or systematic ontology. In another word, our world is a systematic world. This systematic reality has a symmetrical relation with the human, which has been referred to as the Great and Minor realm. In such relation, elucidation and explanation of the world without human, and human without the world, will be an incomplete definition and meaningless. Therefore according to the relation between the ontology and anthropology, the theory of systematic anthropology can be deducted. In this theory, human is the center of the systematic reality, and the relations of human will be the center of living within the systematic reality. This research is conducted by the method of fundamental research, descriptive – explanatory approach, and library research method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Systematic Reality
  • Ontology
  • Anthropology
قرآن کریم
-        ابن سینا، حسین بن عبدالله(1404ق)، الشفاء (الالهیات)، به تصحیح سعید زاید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
-        ابن منظور، محمد بن مکرم‏(1414 ق)، لسان العرب‏، محقق/ مصحح: جمال‌الدین میر دامادى، چ3‏، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع- دار صادر‏.
-        آشتیانی، سیدجلال الدین(1360)، تمهید القواعد (مقدمه)، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
-        بستانى، فؤاد افرام(1375)‏، فرهنگ ابجدى الفبایى عربى فارسى، مترجم: رضا مهیار، چ2، تهران: انتشارات اسلامی‏.
-        پترسون، مایکل و دیگران(1379)، عقل و اعتقاد دینی، مترجم: احمد نراقی، ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
-        تقی‌لو، فرامرز و جلال پیکانی(1393)، «پدیدار تجربی، برساخت ذهنی و واقعیت هستی شناختی تحلیلی بر مسائل تبیین علمی و مواضع رئالیزم انتقادی)»، پژوهش‌های فلسفی، س۸، ش۱۵.
-        منسوب به امام صادق7(1400ق)، مصباح الشریعة، چ1، بیروت: اعلمی.
-        جوادی آملی، عبدالله(1384)، تفسیر انسان به انسان، تحقیق و تنظیم: محمد حسین الهی‌زاده. قم: اسراء.
-        حائری یزدی، مهدی(1385)، هرم‌هستی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
-        خسروپناه،عبدالحسین و رضا میرزایی(1389)، «چیستی انسان‌شناسی»، مجله انسان‌پژوهی دینی، دوره 7، ش24، ص 63-35.
-        رضوی، مرتضی(1372)، تبیین جهان و انسان، [بی­جا].
-        شجاری، مرتضی و محمد علیزاده(1391)، « ارتباط مراتب انسان با مراتب هستی از دیدگاه ملاصدرا»، انسان پژوهی دینی، س9، ش۲۷، ص 27-5.
-        شیرازی، صدرالدین محمد(1981م)، الحکمۀ المتعالیۀ فی الاسفار العقلیۀ الاربعه، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
-        طباطبایى، سیدمحمدحسین(1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
-        فاضل الجمالی، محمد(بی‌تا)، «فلسفه تربیت اسلام»، مترجم: سید غلامرضا سعیدی، تهران: انتشارات بعثت.
-        فولادوند، عزت‌الله(1378)، «سیر انسان‌شناسی در فلسفه غرب از یونان تا کنون»، مجله نگاه، ص 202-183.
-        فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى(1406)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على7.
-        قدرت‌اللهی، احسان و مهدی فرحناکی(1390)، «تناظر عالم صغیر و عالم کبیر از نگاه حکیم افضل الدین کاشانی»، فصلنامه اندیشه دینی دانشگاه شیراز، پیاپی ۴۰، ص۵۰-29.
-        قربانی، قدرت‌الله(1393)، «اسلامی سازی معرفت: بررسی دیدگاههای اسماعیل راجی الفاروقی»، مجله پژوهش‌های علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س5، ش2، ص ۱۳۱-۱۰۱.
-        قمی، شیخ ­عباس(1384)، کلیات مفاتیح­الجنان، چ3، مشهد: انتشارات بارش.
-        گلشنی، مهدی(1389)، «چرا علم دینی؟»، فصلنامه اسراء، س3، ش2، ص 25-15.
-        مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى(1403ق)، بحار الأنوار، چ2، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
-        مصباح یزدی، محمدتقی(1382)، آموزش فلسفه، چ3، تهران: نشر امیرکبیر.
-        مطهری، مرتضی(1374)، مجموعه آثار(کلیات علوم اسلامی)، ج5، ص 177-176.
-        موسوى همدانى، سید محمد باقر(1374)، ترجمه تفسیر المیزان، چ5، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
-        واسطی، عبدالحمید(1391)، نگرش سیستمی به دین، چ3، مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
-        pajoohe.ir
-        pajoohe.net