بررسی دلیل ضرورت قانون در اثبات نبوت عامه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشگاه قم

2 دانشجوی دکترای کلام دانشگاه قم

چکیده

دلیل قانون یا دلیل حکما یکی از ادله قدیمی در اثبات نبوت عامه است. خلاصه آن این است که انسان برای رسیدن به کمال نیازمند زندگی اجتماعی زندگی است، لذا نیاز به قانون دارد تا اجتماع فرو نپاشد. این قانون باید وحیانی باشد وگرنه عدالت به دست نمی‌آید؛ درگیری و اختلاف بی پایان رخ می‌دهد و نسل بشر نابود می‌شود، زیرا دانش بشری همواره نقص نسبی دارد و بشر به مصالح خود اشراف ندارد، لذا قانون بشری مورد احترام مردم نبوده و ضمانت اجرایی ندارد. برخی چون خواجه نصیرالدین طوسی این دلیل را رد کرده‌اند. چنین نیست که بشری بودن قانون موجب نابودی نسل شده باشد؛ مشکل اختلاف در جامعه، ضمانت اجرایی و بی عدالتی، حتی با وجود قانون وحیانی نیز رفع نشده است. همچنین راه کارهایی برای ضمانت اجرایی قانون بشری و رعایت آن نیز در طول تاریخ در جوامع مختلف وجود داشته است. دلیل حکما اصلاحیه‌ای دارد به این صورت که اگر وحی نباشد، انسان مصالح دنیوی و اخروی خود را نمی‌فهمد، لذا اثبات عقلی زندگی پس از مرگ پیش فرض آن است. دلیل قانون با بیان اخیر، همان دلیل هدایت است که از متقن‌ترین ادله در اثبات نبوت عامه است.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
https://www.magiran.com/paper/1490234
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1083161

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Necessity of Law in Proving General Prophecy

نویسندگان [English]

  • askar dirbaz 1
  • Mahmoud Zarei Baleshti 2
1 Professor University of Qom
2 PhD Candidate of Islamic Theology, University of Qom
چکیده [English]

The Qanun (law) or the reason of Hukama (wise people) is one of the older reasons which proves general Prophecy. In short it says that in order to reach completeness, man is in need of a social life; hence he needs the law so that the society would not collapse. Such law and regulation has to be divinely and based on revelation otherwise justice will not be accomplished, infinite arguments and conflicts will happen and humanity will head for self-destruction because human’s knowledge suffers from incompleteness and human does not have complete possession of his interests and benefits. Therefore human regulation is not the subject of people’s respect and has no enforcement guaranty. Some such as Khawaja Nasīr al-Dīn Tūsī have rejected such reasoning, saying that it is not the case that human regulation has been the cause of destruction; having conflicts in society, enforcement guaranty and injustice has not even been resolved by the divine law. In addition there have been some solutions to guaranty the enforcement of human’s regulations in various societies over the history. The Hukama reason has a corrigendum which says if its not revelation man will not be able to understand his material and here after benefits, hence the intellectual proof of life after death is its presupposition. The Qanun reason with the current definition is the same as Hedayat (guidance) reason which is one of those decisive proofs of general prophecy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Prophecy
  • Law
  • Intellect
  • Revelation
  • Favor
-         آل یاسین، محمد حسن(1413)،  أصول الدین، چ۱، مؤسسه آل یاسین، قم.
-         آمدی، سیف الدین(1423)،  أبکار الأفکار فی أصول الدین، احمد محمد مهدی، چ1، دارالکتب، قاهره.
-         ابن بابویه، محمدبن علی(1378ق)، عیونأخبارالرضا}، لاجوردی، مهدی، نشر جهان، تهران.
-         ابن‌سینا، علی(1375)،  الاشارات و التنبیهات، چ1، نشر البلاغه، قم.
-         ـــــــــــ، (1404)، الشفاء(الالهیات)، زاید سعید، مکتبة آیت‌الله المرعشی، قم.
-         ابوالثناء محمود بن زید اللّامشی حنفی ماتریدی(1995) التمهید لقواعد التوحید، عبدالحمید، ترکی، دارالغرب الإسلامی، بیروت.
-         استرآبادی، محمدتقی‌(1385)،  شرح فصوص الحکم، محمدتقی دانش‌پژوه، چ1، دانشگاه تهران، تهران.
-         ایجی، عبدالرحمن بن احمد، المواقف فی علم الکلام، عالم الکتب، بیروت.
-         ایزدی تبار، محمد(1390)، اثبات ضرورت نبوت از دیدگاه فیلسوفان،معارف عقلی، سال6، شماره2،
-         بحرانی، ابن میثم(1406)،  قواعد المرام فی علم الکلام، سید احمد حسینی ، چ2، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، قم.
-         بدن، لورس(1356)،  تاریخ عقاید اقتصادی، هوشنگ نهاوندی، مروارید، تهران.
-         بیابانی اسکویی، محمد(1389)، «ضرورت وجوب نبی بر اساس قاعده لطف»، سفینه، سال8، شماره29.
-         ـــــــــــــــــــــ،(1390) نبوت، انتشارات نبأ، تهران.
-         تفتازانی، سعد الدین(1407)، شرح العقائد النسفیه، سقا حجازی، مکتبة الکلیات الأزهریه، قاهره.
-         ــــــــــــــ(1409)، شرح المقاصد، عبدالرحمن عمیره، ج5، چ1، الشریف الرضی، قم.
-         جوادی آملی، عبدالله(2)، (1389)، امام مهدی(عج) موعود موجود، سیدمحمد حسین مخبری، چ6، اسراء، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(1387)، دین شناسی، محمدرضا مصطفی‌پور، چ5، اسراء، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(1)، (1386)،  سرچشمه اندیشه، ج4، عباس رحیمیان محقق، چ5، اسراء، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(2)، (1386)، شریعت درآینه معرفت،حمیدپارسانیا، چ5، اسراء، قم.
-         ــــــــــــــــــ،(1388)، فلسفه الهی از منظر امام رضا علیه السلام، چ4، اسراء، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(1)، (1389)،  فلسفه حقوق بشر، چ6، اسراء، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(3)، (1389)، ولایت فقیه، محمد محرابی، چ9، اسراء، قم. 
-         حسینی، صغری،(1390)، «نبوت از دیدگاه علامه طباطبایی»، رساله ارشد، آزاد واحد تهران مرکز دانشکده ادبیات گروه فلسفه و حکمت اسلامی.
-         الحلی، جمال الدین حسن بن یوسف(1415)، تسلیک النفس الی حظیرۀ القدس، مؤسسۀ الامام صادق}، قم.
-         ____________________________ (1415) مناهج الیقین فی أصول الدین،‌ چ1، دار الأسوه،  تهران.
-         زارعی بلشتی، محمود (1392)،« نقد قاعده لطف»، مشرق موعود، شماره 25، بهار 1392.
-         سبحانی، جعفر(1412)،  الإلهیات علی هدی الکتاب و السنة و العقل ،ج3، المرکز العالمی للدراسات الإسلامیه، قم.
-         ـــــــــــ(1425)، الفکر الخالد فی بیان العقائد،ج1، چ1، مؤسسه‌امام صادق}، قم.
-         ــــــــــــــ(1428)، محاضرات فی الإلهیات،‌ چ11، مؤسسه امام صادق}، قم.
-         سهروردی، شهاب الدین(1375)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، هانری کربن، سید حسین نصر و نجفقلی حبیبی، چ2، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، تهران.
-         سیوری، مقداد بن عبدالله(1405)، إرشاد الطالبین إلی نهج المسترشدین، سید مهدی رجائی، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی، قم.
-         ـــــــــــــــــــ(1422)، اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، محمدعلی‌قاضی طباطبایی، دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
-         صدرالمتألهین، محمد(1360)، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، سیدجلال‌الدین آشتیانی، چ2، المرکز الجامعی، مشهد.
-         ــــــــــــــــــ (1366)، شرح أصول الکافی لصدرالمتألهین،ج2، محمدخواجوی و علی عابدی شاهرودی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چ1، تهران.
-         طالقانی، نظر علی،(1373)،  کاشف الاسرار، مهدی طیب، موسسه خدمات فرهنگی رسا، تهران.
-         طباطبایی، سید محمد حسین(1417)،  المیزان فی تفسیر القرآن، چ5، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، قم.
-         ــــــــــــــــــــــــ  (1388)، قرآن در اسلام، چ14، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، قم.
-         ــــــــــــــــــــــــ (1387)، مجموعه رسائل علامه طباطبایی، چ1، بوستان کتاب، قم.
-         طریحی، فخر الدین بن محمد(1375ش)، مجمع البحرین، احمد حسینی اشکوری، چ3، مرتضوی، تهران.
-         الطوسی، خواجه نصیر الدین(1363)، تصورات یا روضة التسلیم، ایوانف، نشر جامی، تهران. 
-         ــــــــــــــــــ، (1375ش)، شرح الاشارات و التنبیهات، چ1، نشر البلاغه، قم.
-         ــــــــــــــــــ،(1413)،  قواعد العقائد، علی حسن خازم، چ1، دارالغربه، لبنان.
-         طیب، سید عبدالحسین(‌1362)، کلم الطیب در تقریر عقاید اسلام، چ4، کتابخانه اسلام.
-         عبده، محمد(2005)،رسالة التوحید، مکتبة الأسرة.
-         علوی عاملی، میر سید محمد(بی‌تا)، لطائف غیبیه، مکتب السید الداماد. ‌
-         الفارابی، ابو نصر(1995)، آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها، علی بوملحم، چ1، مکتبة الهلال، بیروت.
-         فتحی، علی(1390)، «حجیت خبر واحد در اعتقادات»، مجله کلام اسلامی، شماره 79.
-         فیض کاشانی(1425)، أنوار الحکمة، محسن بیدار فر، انتشارات بیدار، قم.
-         ـــــــــــــ (1423 قرة العیون فی المعارف و الحکم، دارالکتاب الإسلامی، قم.
-         ــــــــــــــ (1387)، رسائل فیض کاشانی، مدرسه عالی شهید مطهری،تهران.
-         قدردان قراملکی، محمدحسن(1386)، پاسخ به شبهات کلامی دین و نبوت، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم.
-         کریگ، ادوارد(1384)، نگرش بر تاریخ فلسفه اسلامی، محمود زارعی بلشتی، امیرکبیر، تهران.
-         کلینی، محمد بن یعقوب(1375)، الکافی، ج2، کمره‌ای، چ3، اسوه، قم.
-         ــــــــــــــــ (1407)، الکافی، علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، دارالکتب الإسلامیه، تهران.
-         لاهیجی، فیاض(1383)، گوهر مراد، زین‌العابدین قربانی، نشر سایه، تهران.
-         مازندرانی، صالح(1388)،  شرح أصول الکافی لمولی صالح المازندرانی، ابوالحسن شعرانی و علی اکبرغفاری، دارالکتب الإسلامیه، تهران.
-         مجلسی، محمدباقر(1403)، بحار الأنوار، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
-         ـــــــــــــــ (1403) ، بحار الأنوار،ج11، دار إحیاء التراث العربی، بیروت.
-         ـــــــــــــــ(1404)،‌ مراة العقول، سید هاشم رسولی، دار الکتب الإسلامیه، تهران.
-         محقق سبزواری(1383ش)، اسرار الحکم، کریم فیضی، مطبوعات دینی، قم.
-         مصباح یزدی، محمد تقی،(1370)، آموزش عقاید، سازمان تبلیغات اسلامی، قم.
-         ــــــــــــــــــ(1391)، نظریه حقوقی اسلام، ج1، چ5، محمدمهدی نادری قمی و محمدمهدی کریمی‌نیا، موسسه  آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم.
-         ـــــــــــــ(1392)، راه و راهنما شناسی، چ9، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)، قم.
-         مصطفوی، حسن(1430قالتحقیق فی کلمات القرآن الکریم،چ3، دارالکتب العلمیه و مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، بیروت، قاهره و لندن.
-         مطهری، مرتضی (۱۳۸۴)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری،ج4، صدرا، تهران.
-         ـــــــــــــ (1377)، نبوت، صدرا، تهران.
-         مظفر، محمدرضا(1428ق)، منطق، رحمت‌الله رحمتی اراکی، مؤسسة النشر الإسلامی، قم.
-         مکارم شیرازی، ناصر(1385)،دروس فی العقائد الإسلامیه، چ3، مدرسه امام علی بن ابی‌طالب}، قم.
-         موسوی زنجانی، سید ابراهیم(1413)،  عقائد الإمامیة الإثنی عشریة، ج2، مؤسسة الأعلمی، بیروت.
-         موسوی همدانی، سیدمحمد باقر(1374)، ترجمه تفسیر المیزان، ج2، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
-         نراقی، مهدی (1369)، أنیس الموحدین، حسن‌زاده آملی، قاضی طباطبایی، انتشارات الزهراء{، تهران.