تبیین وحی بر اساس نقش قوای ادراکی نبی با تکیه بر آرای ملاصدرا و سهروردی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد ـ پردیس بین‌الملل

2 دانشیار عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استاد دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

فیلسوفان مسلمان از جمله سهروردی و بالاخص ملاصدرا علیرغم باور به رویکرد عقلانی وحی، به آموزه‏های قرآنی نیز توجه دارند. از نظر آنان انتساب مبدأ و منشأ معارف وحیانی به عقل فعال(روح‏القدس) در طول انتساب به خدای متعال می‏باشد به این معنا که فاعل وحی، خدا و حامل آن نبی است. تبیین نقش قوای ادراکی پیامبر در قوس صعود بیانگر این نکته است که پیامبر نسبت به ادراکات کلی وحیانی حالت قابلی داشته که یا به تعبیر سهروردی به‏واسطه روح‌القدس و فرشته وحی دریافت کنندۀ وحی است و یا به تعبیر ملاصدرا علاوه بر حالت قبل، معارف را بدون واسطه نیز از خداوند دریافت می‌کند. در آگاهی از امور جزئی و وقایع گذشته و آینده نیز نبی به واسطه اتصال قوه متخیله‌اش به جواهر عالیه، در معرض انفعال و تأثیر از صُور علمی موجود در نفوس فلکی قرار می‌گیرد. قوای ادراکی نبی بار دیگر در قوس نزول نقش آفرینی بیشتری دارند به این معنا که ملاصدرا و سهروردی در اینکه نبی، صورت مثالی فرشته وحی را در عالم مُثُل معلّقه مشاهده کرده و الفاظ وحیانی را از او شنیده است، با یکدیگر هم رأی هستند، لیکن ملاصدرا این صُور را تا حد حواس نبی تنزل می‏دهد. در این پژوهش سعی شده ضمن تبیین دیدگاه دو فیلسوف در ارتباط با نکات فوق، در باب مبدأ و منشأ و همچنین مراتب وحی، به جمع رویکرد عقلانی با آموزه‏های قرآنی نیز توجه شود.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگ ایران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگ ایران:
https://www.magiran.com/paper/1951929
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1443997

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Explaining revelation based on the role of the power of perception of prophet based on the statements of Mulla Sadra and Suhrawardi

نویسندگان [English]

  • Mahboubeh Vahdatipour 1
  • alireza kohansal 2
  • sayyed morteza shahrudi 3
1 PhD Student of Transcendent Theosophy at Ferdowsi University of Mashhad - International Campus
2 Associate Professor and Faculty Member of Ferdowsi University of Mashhad
3 Professor at Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Muslim philosophers Including Suhrawardi and especially Mulla Sadra in spite of believe in the rational approach of revelation, pay attention to Quranic teachings. In their view, the attribution of the origin of the revelation to the active intellect (The Holy Spirit) is during the assignment of Almighty Allah, in the other words agent of revelation is God and the Holy prophet is its carrier. Explaining the role of the power of perception of prophet in climax movement expresses the point that the prophet had acceptable mode to general revelation perceptions that either it is because of the angel of revelation and the Holy Spirit as Suhrawardi said or as Mulla sadra said it is because of receive revelation without intermediary by God himself as well as last level.  In the knowledge of minor affairs and past and future events the holy prophet due to connection of his perception power to revelation source is under the influence by scientific forms in the celestial world. The power of perception of prophet has more roles in descent movement, in that sense Mulla sadra and Suhrawardi. Both believe that the holy prophet saw the face of the revelation angel and he heard the words of revelation from him. But Mulla sadra, reduces this imaginary up to prophet's senses. This research has been tried to explain viewpoint of the two philosophies about tips above and origin of revelation with rational approach based on Quranic teachings.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Revelation
  • Rational power
  • Perception power
  • Climax movement
  • Descent movement
  • Mulla Sadra
  • Suhrawardi
-        ابن سینا،‌ حسین بن عبدالله(1363)، المبدأ و المعاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
-        سهروردی، شهاب الدین(الف)(1380)؛ مجموعه مصنفات، المشارع و المطارحات؛ تصحیح و مقدمه هانری کُربن؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        ــــــــــــــــــــ(ب)(1380)، مجموعه مصنفات، التلویحات، تصحیح و مقدمه هانری کُربن؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        ـــــــــــــــــــــ(الف)(1375)، مجموعه مصنفات، حکمة الاشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
-        ــــــــــــــــــــــــ (ب)(1375)، مجموعه مصنفات، پرتونامه، تصحیح و مقدمه هانرى کُربن، سید حسین نصر و نجفقلى حبیبى ، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى .
-        ــــــــــــــــــــــــ (ج)(1375)، مجموعه مصنفات، الالواح العمادیه، تصحیح و مقدمه هانرى کُربن، سید حسین نصر و نجفقلى حبیبى ، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
-    ـــــــــــــــــــــــــ(الف)(1373)، مجموعه مصنفات، یزدان شناخت، تصحیح حسین نصر،چ2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        ـــــــــــــــــــــــــ(ب)(1373)، مجموعه مصنفات، الواح عمادی، تصحیح حسین نصر، چ2، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        ــــــــــــــــــــــــــ(1367)، شرح اصول کافی، تصحیح محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات فرهنگی.
-        شیرازی، صدر الدین محمد بن ابراهیم(1360)، الشواهد  الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
-        ـــــــــــــــــــــــــــ(الف)(1366)، الشواهد  الربوبیة فی المناهج السلوکیة، ترجمه و تفسیر جواد مصلح، تهران: انتشارات سروش.
-        ـــــــــــــــــــــــــــ(1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
-        ــــــــــــــــــــــــــــ(1981م)، الحکمة  المتعالیة فی الاسفار  الاربعة العقلیة، ج3، 5، 7، 9، بیروت: دار احیاء  التراث  العربی.
-        ــــــــــــــــــــــــــ(ب)(1366)، تفسیر القرآن الکریم، قم: بیدار.
-        ــــــــــــــــــــــــــ(1363)، مفاتیح الغیب، تصحیح محمد خواجوی، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
-        طباطبائی، سید محمد حسین(1393ق)، المیزان، ج14، قم.
-        کُربن، هانری(1382)، روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، گزارش احمد فردید و عبدالحمید گلشن، چ2، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.