نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جریان های کلامی معاصر، جامعه المصطفی (ص) العالمیه

2 استاد مدعو جامعة المصطفی, العالمیة

چکیده

مسئله «مهدویت» از مسائلی است که تمام مسلمانان به گونه‌ای آن را پذیرفته‌اند. فرقه‌ وهابیت نیز همانند دیگر مذاهب اسلامی بنا بر روایاتی که آنها را متواتر می‌دانند، اصل مهدویت، عدالت‌گستری مهدی موعود و خروج او در آخرالزمان را باور دارند. «عبدالعزیز بن‌باز» نیز به عنوان یکی از شخصیت‌های مهم وهابی معاصر، نظراتی هرچند پراکنده در باب مهدویت ارائه نموده است. نوشتار پیش‌رو کوششی توصیفی‌ـ‌تحلیلی برای بررسی دیدگاه وهابیان، به ویژه عبدالعزیز بن‌باز راجع به مهدی موعود است. بن‌باز اخبار دلالت‌کننده بر اصل مهدویت را متواتر شمرده و منکر مهدویت را نیز کافر می‌داند. وی ویژگی‌هایی چون هم‌نامیِ پدر مهدی با رسول خدا, از اهل‌بیت بودن، حسنی بودن، عدالت گستری، حکومت کردن بر مبنای شرع مطهر، هم‌زمانی با ظهور عیسی} و ... را برای مهدی آخرالزمان برمی‌شمرد، اما نقدهایی جدی نیز بر دیدگاه او وارد است که نگارنده تلاش نموده در نقد دیدگاه وی بیشتر به منابع مورد پذیرش وهابیان رجوع نماید.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1752033
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1263406

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Review of the Wahhabism View on Mahdaviat based on Abd al-Aziz ibn Baz Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Sayyed Murtaza Adeli 1
  • Isam Ali Yahya al-Imad 2

1 PhD in Islamic sects in Al-Mustafa University.

2 PhD of Quranic Sciences & Professor at Al-Mustafa International University

چکیده [English]

Topic of “Mahdaviat” is a topic which all the Muslims have accepted in some way or another. The Wahhabism also believe in the principle of Mahdaviat, spread of justice and his appearance at end-times, based on narratives which they consider as Mutawatir. “Abdul-Aziz Binbaz”, being one of the recent figures of the Wahhabism school, has made some comments, though sporadically, about the topic of Mahdaviat. The current article is a work on reviewing the viewpoint of the Wahhabism in regards to the Promised Mahdi specifically Abdul-Aziz Binbaz using descriptive-analytical method. Binbaz considers the narrative in regards to the essence of Mahdaviat as Mutawatir and calls the one who rejects the idea as Kafir (infidel). He has counted characteristics such as having the same name as the Holy Prophet of Islam (s.a.w), being from the Ahlulbayt (a.s), descendent of Hasan (a.s), spreading justice, governing based on the holy Sharia, being present with the coming of Jesus and … for the Mahdi of the end-times. However there are some legit critics about his view in which the writer has tried to use the Wahhabi sources for the most part.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahdaviat
  • Imam Mahdi
  • Sunnites
  • Wahhabism
  • Abd al-Aziz ibn Baz
-         ابن‌ابی‌حاتم التمیمی الرازی، عبدالرحمن(1271ق)، الجرح و التعدیل، چ1، حیدرآباد، دکن: مجلس دائره‌المعارف العثمانیه.
-         ابن‌تیمیه حرانی، ابوالعباس احمد بن عبد الحلیم(1406ق)، منهاج السنة النبویة، تحقیق: محمد رشاد سالم، چ1، مؤسسه قرطبه.
-         ابن‌حبان التمیمی البستی، محمد(1414ق)، صحیح ابن حبان، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسه الرساله.
-         ابن‌حجر هیثمی، احمد بن محمد(1428ق)، القول المختصر فی علامات المهدی المنتظر، تحقیق: رشاد الخطیب، چ1، دمشق: دار التقوی.
-         ابن‌حماد المروزی، ابو عبدالله نعیم(1414ق)، الفتن، تحقیق: سهیل زکار، بیروت: دار الفکر.
-         ابن‌حنبل الشیبانی، احمد بن محمد(بی‌تا)، مسند احمد بن حنبل، تحقیق: شعیب الأرنؤوط، قاهره: مؤسسه قرطبه.
-         ابن‌صباغ المالکی المکی، علی بن محمد بن احمد(1409ق)، الفصول المهمة فی معرفة أحوال الأئمة]، چ2، بیروت: دار الأضواء.
-         ابن‌طلحه نصیبی شافعی، کمال‌الدین محمد(1419ق)، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول]، چ1، بیروت: مؤسسه البلاغ.
-         ابن طولون دمشقی، شمس‌الدین محمدبن‌علی(بی‌تا)، الشذرات الذهبیة فی تراجم الأئمة الإثنی عشر عند الإمامیة، تحقیق: صلاح الدین المنجد، قم: منشورات الرضی.
-          ابن‌عبدالوهاب، محمد(بی‌تا)، احادیث الفتن و الحوادث، تحقیق: عبدالعزیز بن زید الرومی، محمد بلتاجی و سید حجاب، ریاض: مطابع الریاض.
-         ابن‌قیم الجوزیه الزرعی، ابوعبدالله محمد بن ابی‌بکر(1403ق)، المنار المنیف فی الصحیح و الضعیف، تحقیق: عبدالفتاح ابوغده، چ2، حلب: مکتب المطبوعات الإسلامیه.
-         ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو(1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: محمدحسین شمس‌الدین، چ1، بیروت: دار الکتب العلمیه/ منشورات محمدعلی بیضون.
-         ابن‌معین، ابو زکریا یحیی(1399ق)، تاریخ یحیی بن معین(روایة الدوری)، تحقیق: احمد محمد نورسیف، مکه: مرکز البحث العملی و احیاء التراث الاسلامی.
-         اصفهانی، ابوالفرج(1416ق)، مقاتل الطالبیین، تحقیق: سید احمد صقر، چ2، قم: منشورات الرضی.
-         الألبانی، محمد ناصرالدین(1416ق)، سلسلة الأحادیث الصحیحة و شیء من فقهها و فوائدها، چ1، ریاض: مکتبه المعارف للنشر و التوزیع.
-         ـــــــــــــــــــــــ(1412ق)، سلسلة الأحادیث الضعیفة و الموضوعة و أثرها السیئ فی الأمة، چ1، ریاض: دار المعارف.
-         بخاری، محمد بن اسماعیل(1407ق)، صحیح البخاری، تحقیق: مصطفی دیب البغا، چ3، بیروت: دار ابن‌کثیر.
-         بن‌باز، عبدالعزیز بن عبدالله(الف)(بی‌تا)، فتاوی نور علی الدرب، به کوشش عبدالله بن محمد الطیار/ محمد بن موسی بن عبدالله الموسی، مدار الوطن للنشر[ریاض].
-         ـــــــــــــــــــــــــ(ب)(بی‌تا)، مجموع فتاوی و مقالات متنوعة، محمدبن‌سعد الشویعر، ریاض: دار القاسم للنشر.
-         تجلیل تبریزی، ابوطالب(1409ق)، من هو المهدی؟، چ2، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
-         ترمذی، ابوعیسی محمدبن‎‌عیسی(بی‌تا)، الجامع الصحیح سنن الترمذی، تحقیق: احمد محمد شاکر، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-         تفتازانی، سعد الدین(1409ق)، شرح المقاصد، تحقیق: عبدالرحمن عمیره، چ1، قم: الرضی.
-         جرجانی، عبدالله بن عدی(1409ق)، الکامل فی ضعفاء الرجال، تحقیق: یحیی مختار غزاوی، چ3، بیروت: دارالفکر.
-         جزری، شمس‌الدین محمدبن‌محمد(بی‌تا)، أسنی المطالب فی مناقب الإمام‌علی}، تهران: نقش جهان.
-         جوزجانی، ابو اسحاق ابراهیم بن یعقوب(1405ق)، احوال الرجال، تحقیق: صبحی البدری السامرائی، چ1، بیروت: مؤسسه الرساله.
-         حاکم نیشابوری، محمدبن‌عبدالله(1411ق)، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، چ1، بیروت: دارالکتب العلمیه.
-         حموی‌جوینی، ابراهیم بن محمد(1398ق)، فرائد السمطین فی فضائل المرتضی و البتول و السبطین و الأئمة]، تحقیق و تعلیق: محمد باقر المحمودی، چ1، بیروت: مؤسسه المحمودی.
-         حنبلی البعلی، ابوعبدالله محمدبن‌علی(1406ق)، مختصر فتاوی المصریة لإبن تیمیة، تحقیق: محمد حامد الفقی، دمام: دار ابن قیم.
-         خمیس، عثمان‌بن‌محمد(1429ق)، متی یشرق نورک ایها المنتظر؟به کوشش عبدالله‌بن‌سلمان، [عربستان سعودی].
-         خواندمیر، غیاث‌الدین‌بن‌همام الدین(1380)، تاریخ حبیب السیر، مقدمۀ جلال‌الدین همایی، چ4، تهران: خیام.
-         سجستانی، ابو داود سلیمان بن اشعث(بی‌تا)، سنن ابی داود، بیروت: دار الکتاب العربی.
-         سیوطی، جلال‌الدین عبدالرحمن‌بن‌ابوبکر(1427ق)، العرف الوردی فی اخبار المهدی، تحقیق: محمد کاظم موسوی، چ1، تهران: مجمع تقریب مذاهب اسلامی.
-         صافی گلپایگانی، لطف الله(1433ق)، منتخب الأثر فی الإمام الثانی عشر}، چ1، قم: انتشارات مسجد جمکران.
-         طبرانی، سلیمان بن احمد(1404ق)، المعجم الکبیر، تحقیق: حمدی بن عبد المجید السلفی، چ2، موصل: مکتبه العلوم و الحکم.
-         عباد، عبد المحسن بن حمد(1389ق)، «عقیدة اهل السنة و الأثر فی المهدی المنتظر»، مجلة الجامعة الإسلامیة بالمدینة المنورة، مدینه، سال اول، ش3، ص164-126.
-         عقیلی، ابوجعفر محمدبن‌عمر(1404ق)، الضعفاء الکبیر، تحقیق: عبدالمعطی امین قلعجی، چ1، بیروت: دار الکتب العلمیه.
-         علوان، سلیمان بن ناصر(1423ق)، النزعات فی المهدی.
-         قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم(1422ق)، ینابیع المودة لذوی القربی، تحقیق: سید علی جمال اشرف الحسینی، قم: اسوه.
-         کنجی الشافعی، محمدبن‌یوسف(1409ق)، البیان فی اخبار صاحب الزمان، چ5، قم: مؤسسه النشر الإسلامی.
-         مبارکفوری، ابوالعلاء محمد عبدالرحمن‌بن‌عبدالرحیم(بی‌تا)، تحفه الأحوذی بشرح جامع الترمذی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
-         مزی، عبدالرحمن یوسف بن زکی(1400ق)، تهذیب الکمال، تحقیق: بشار عواد معروف، چ1، بیروت: مؤسسه الرساله.
-         مقدسی شافعی، یوسف‌بن‌یحیی(1410ق)، عقد الدرر فی اخبار المنتظر، تحقیق: مهیب‌بن‌صالح‌البورینی، چ2، زرقاء(اردن): مکتبه المنار.
-         نسائی، ابوعبدالرحمن احمد بن شعیب(1369ق)، الضعفاء و المتروکین، تحقیق: محمود ابراهیم زاید، چ1، حلب: دار الوعی.
نیشابوری، مسلم بن حجاج(بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت: دار الجیل/ دار الآفاق الجدیده