نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه الهیات دانشگاه سمنان

2 کارشناسی ارشد عرفان اسلامی دانشگاه سمنان

چکیده

مسئله توحید یکی از مسایل مهم در حوزه کلام، عرفان و فلسفه اسلامی محسوب می‌شود. در این مقاله دیدگاه‌های سید حیدر آملی(ره) و امام‌خمینی(ره) در این مسئله با رویکرد کلامی‌ـ‌عرفانی به‌ویژه عرفان نظری، مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفته است. سید حیدر آملی در آثار خود، در تعریف توحید و جایگاه و اقسام آن به تعریف‌ناپذیری و درجات آن پرداخته و توحید اهل شریعت، طریقت و حقیقت را از یکدیگر تفکیک نموده است. از سوی دیگر، امام‌خمینی(ره) درباره بساطت و وحدت حق و معنای لغوی آن بحث‌هایی را مطرح کرده‌اند. در مورد اهمیت و جایگاه آن در سه حوزه هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و انسان‌شناسی توحیدی، سیدحیدر آملی(ره) بر فطرت تأکید بسیار نموده و امام‌خمینی(ره) بر توحید علمی، قلبی و عملی توجه داشته‌ است. در مورد تقسیمات و درجات و ارکان توحید نیز اشتراک‌ها و اختلاف‌هایی میان دیدگاه‌های آنها وجود دارد. امام‌خمینی(ره) بر وجه حجاب قرارگرفتن علم توحید در مسیر حق تأکید نموده‌اند و مرحوم سیدحیدر آملی بر اصلی و پایه‌ای بودن این علم نسبت به تمامی علوم؛ البته اشتراک دیدگاه‌های این دو متفکر در این مسئله زیاد است.
 
برای دریافت اصل مقاله، از نورمگز و یا مگیران ، آدرس های زیر را کپی و در نوار آدرس مرورگر خود وارد نمایید:
مگیران:
 https://www.magiran.com/paper/1508508
نورمگز:
https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1117624

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Monotheism Theory in the words of Seyed Haydar Amoli and Imam Khomein

نویسندگان [English]

  • azim hamzeian 1
  • Ali Sanaee 1
  • Tooba Rashidinasab 2

1 . Assistant Professor, Theology department of Semnan University

2 Master Program of Islamic Mysticism, University of Semnan

چکیده [English]

The topic of Monotheism (Towhid) is considered among the important subjects of Theology, Mysticism and Philosophy. In this article, the viewpoints of Seyed Haydar Amoli and Imam Khomeini has been compared and analyzed using theologian – mystical approach and especially theoretical Mysticism. Seyed Haydar Amoli, in his works, has described Monotheism, its placement along with its undefinable types and its degrees and has distinguished the Monotheism of those who go by the Sharia (Religious rules), Tariqah (Spiritual path) and the Haghighat (Truth). Imam Khomeini, however, has talked about simplicity and the Unity of God and its literal meaning. In regards to the importance of its placement within three areas of Ontology, Epistemology and Unitarian Anthropology, Seyed Haydar Amoli has emphasized a lot on the nature while Imam Khomeini has focused on Scientific and Practical Unity along with the Unity of Heart. There are also some similarities and differences in terms of divisions, degrees and pillars of Monotheism within their works. Imam Khomeini has emphasized on the knowledge of Monotheism being the barrier to the Path of Truth yet Seyed Haydar Amoli has emphasized on it being the base of all other sciences, while the similarities of the two in this subject is quite a lot.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Theoretical Mysticism
  • Monotheism
  • Division of Monotheism
  • Qualities of Monotheism
  • Seyed Haydar Amoli
  • Imam Khomeini
-         قرآن کریم
-         آملی، سید حیدر(1377)، اسرار الشریعه، اطوار الطریقه و انوار الحقیقه، ترجمه و تعلیق: سیدجواد هاشمی علیا، چ1، قادر، تهران.
-         ــــــــــــــ (1391)، جامع الاسرار و منبع الانوار، ترجمه محمدرضا جوزی، چ1، هرمس، تهران.
-         اردبیلی، عبدالغنی(1381)، تقریرات فلسفه امام خمینی اسفار، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ابن عربی، محیی‌الدین(1387)، حجاب هستی، ترجمه و توضیح گل‌بابا سعیدی، چ2، زوّار، تهران.
-         بوعلی سینا(1403ق)، اشارات وتنبیهات، ج3، دفتر نشرکتاب، تهران.
-         خمینی، روح‌الله(1370)، آداب الصلوة، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ــــــــــــ (1373)، مصباح الهدایه الی الخلافۀ و الولایه، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ـــــــــــــ (1374)، شرح دعاء السحر، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ـــــــــــــ (1375)، تفسیر سوره حمد، چ1، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ـــــــــــــ (1377)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ـــــــــــــ (1378)، صحیفة امام، چ1، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         ـــــــــــــ (1390)، شرح چهل حدیث، چ53، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)، تهران.
-         راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد(1388)، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه و تحقیق غلامرضا خسروی حسینی، نشر مرتضوی، تهران.
-         رحیمیان، سعید(1383)، مبانی عرفان نظری، چ1، سمت، تهران.
-         سجادی، سیدجعفر(1361)، فرهنگ علوم عقلی، انجمن حکمت، تهران.
-         ــــــــــــــــ (1381)، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، چ1، طهوری، تهران.
-         کلینی، محمدبن یعقوب(1388ق)، الاصول من الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران.
-         مطهری، مرتضی(1366)، شرح منظومه ملاهادی سبزواری، چ2، انتشارات حکمت، تهران.