تبیین عصمت انبیاء در پرتو آیه 46 سوره صاد؛ نقد دیگر آیات ارائه شده برای اثبات این مدعا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه مطالعات اسلامی به زبان انگلیسی، مجتمع عالی زبان و فرهنگ شناسی جامعه المصطفی العاملیمه، قم، ایران.

چکیده

عصمت از گناه، یکی از آموزه‌های بنیادین مکتب شیعه است که به پاکی و مصونیت پیامبران از ارتکاب معاصی اشاره دارد. این مقاله با روش پژوهشی تحلیل محتوا به بررسی دیدگاه علمای شیعه درباره عصمت و استدلال‌های آنان در این زمینه پرداخته است. در ابتدا، دلایل عقلی که برای اثبات عصمت انبیاء ارائه شده تبیین گردیده است. در ادامه، آیات قرآنی که توسط برخی علمای شیعه برای اثبات این نوع از عصمت مورد استناد قرار گرفته، تبیین و مورد نقد و تحلیل قرار گرفته‌اند. نویسنده مقاله با استناد به آیه 46 سوره صاد تلاش کرده تا این آیه را برای اثبات عصمت مورد توجه بیشتر قرار دهد. مزیت استدلال به این آیه آن است که هم عصمت انبیاء از معصیت را ثابت می‌کند و هم ماهیت آن را روشن می‌سازد و در نتیجه شبهاتی مانند مجبور بودن شخص معصوم به ترک گناه را منحل می‌کند. بر اساس یافته‌های این مقاله، عصمت ماهیتی «لطفی-علمی» دارد. هدف این مقاله ایجاد درک عمیق‌تر از مفهوم و ماهیت عصمت و شواهد قرآنی مرتبط با آن است، تا به تبیین نقش این مفهوم در اعتقادات و آموزه‌های اسلامی کمک کند و نیز ضعف برخی ادله ارائه شده توسط عالمان شیعه را نشان دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Explicating the Infallibility of Prophets in Light of Q 38:46: A Critical Examination of Other Qur'anic Verses Cited in Its Support

نویسنده [English]

  • Morteza Agha Mohammadi
Assistant Professor of the Department of Islamic Studies, Higher Education Complex for Language, Literature and Culturology, Al-Mustafa international University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Infallibility from sin constitutes one of the foundational doctrines of the Shiʿi school, referring to the purity and immunity of prophets from committing acts of disobedience (maʿāṣī). This article employs the research method of content analysis to examine the perspectives of Shiʿi scholars on infallibility (ʿiṣma) and their arguments in this domain. Initially, the rational proofs advanced for establishing the infallibility of prophets (anbiyāʾ) are elucidated. Subsequently, the Qurʾānic verses invoked by certain Shiʿi scholars to substantiate this form of infallibility are explicated, critiqued, and analyzed. The author of the article, drawing upon verse 46 of Sūrat Ṣād, endeavors to accord greater emphasis to this verse in proving infallibility. The merit of argumentation based on this verse lies in its capacity to both affirm the infallibility of prophets from sin and illuminate its essence, thereby resolving objections such as the notion that the infallible individual is compelled to abstain from sin. Based on the article's findings, infallibility possesses a "grace-knowledge" (luṭfī-ʿilmī) nature. The objective of this article is to foster a deeper comprehension of the concept and essence of infallibility, along with its associated Qurʾānic evidence, thereby contributing to the elucidation of this concept's role in Islamic beliefs and teachings, while also highlighting the weaknesses in certain proofs proffered by Shiʿi scholars.

کلیدواژه‌ها [English]

  • infallibility of prophets ('ișmat al-anbiyā)
  • Sūrat Şād
  • "akhlaşnāhum
  • " "dhikrā al-dār
  • " Shiʻi theology (kalām Shīʻī)
ابن‎بابویه، محمد بن علی‏. (۱۳۹۵ق). کمال الدین و تمام النعمة. اسلامیه.‎
‎ابن‏بابویه، محمد بن علی‏. (۱۴۱۴ق). إعتقادات الامامیة (للصدوق). کنگره شیخ مفید.‎
‎ابن‏حنبل، احمد بن محمد. (۲۰۰۱). مسند الامام أحمد بن حنبل. (عیب الأرنؤوط و همکاران، محققان). مؤسسه الرساله.‎
‎ابن‏کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو. (۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم. دار الکتب العلمیة.‎
‎ابن‏نوبخت، ابو اسحاق ابراهیم. (۱۴۱۳ق). الیاقوت فی علم الکلام. کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.‎
‎ابوصلاح تقی بن نجم حلبی. (۱۴۱۷ق). تقریب المعارف. مطبعة الهادی.‎
‎بحرانی، ابن‏میثم. (۱۴۰۶ق). قواعد المرام فی علم الکلام. (سید احمد حسینی، محقق). کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.‎
‎بخاری، محمد بن إسماعیل. (۱۴۲۲ق). الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله صلى الله علیه وسلم وسننه وأیامه = صحیح البخاری. دار طوق النجاة.‎
‎جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۹۳). تفسیر سوره ص، جلسه ۱۳. پرتال بنیاد اسراء. https://javadi.esra.ir/fa/w/تفسیر-سوره-ص-جلسه-13-1393/03/03
‎حائری، سید کاظم. (بی‌تا). اصول الدین. کتابخانه دیجیتال شیعه. https://lib.eshia.ir/72005/1/6
‎حلی، حسن بن یوسف. (۱۳۶۳). أنوار الملکوت فی شرح الیاقوت. (محمد نجمی زنجانی، محقق). الشریف الرضی.‎
‎خمینی، روح‌الله. (۱۳۸۸). تفسیر سوره حمد. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.‎
‎خمینی، روح‌الله. (۱۳۸۸). شرح چهل حدیث. مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.‎
‎ذهبی، شمس‌الدین أبو عبدالله محمد بن أحمد. (۱۹۹۳). تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام. (عمر عبدالسلام التدمری، محقق). دار الکتاب العربی.‎
‎سبحانی، جعفر. (بی‌تا الف). العقیده الاسلامیه. [نرم افزار مجموعه آثار].‎
‎سبحانی، جعفر. (بی‌تا ب). العقیده الالهیات. [نرم افزار مجموعه آثار].‎
‎سبحانی، جعفر. (بی‌تا ج). سلسلة المسائل العقائدی. [نرم افزار مجموعه آثار].‎
‎سبحانی، جعفر. (بی‌تا د). الفکر الخالد. [نرم افزار مجموعه آثار].‎
‎صادقی تهرانی، محمد. (۱۳۶۵). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن. انتشارات فرهنگ اسلامی.‎
‎طباطبایی، سید محمد حسین. (۱۳۷۴). المیزان فی تفسیر القرآن. (سید محمدباقر موسوی همدانی، مترجم). دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.‎
‎طبرسی، فضل بن حسن. (بی‌تا). تفسیر جوامع الجامع. https://lib.eshia.ir/86699/3/440
‎طوسی، محمد بن حسن. (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن. إحیاء التراث العربی. https://lib.eshia.ir/86469/8/2
‎طوسی، نصیر الدین محمدبن محمد. (۱۴۰۵ق). تلخیص المحصل. دار الاضواء.‎
‎طوسی، نصیر الدین محمدبن محمد. (۱۴۰۷ق). تجرید الاعتقاد. مکتب الاعلام الاسلامی.‎
‎فضل الله، سید محمد حسین. (۱۴۱۹ق). تفسیر من وحی القرآن. دار الملاک للطباعة و النشر.‎
‎فیض کاشانی، ملا محسن. (۱۳۷۸). تفسیر الأصفى. (مرکز الأبحاث والدراسات الاسلامیة، محقق). مکتب الاعلام الاسلامی.‎
‎کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۴۰۷ق). الکافی. (علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، محققان). دار الکتب الاسلامیة.‎
‎مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی. (۱۴۰۳ق). بحار الأنوار. دار إحیاء التراث العربی.‎
‎مدرسی، سید محمد تقی. (۱۳۷۷). تفسیر هدایة. آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهش‌های اسلامی.‎
‎مصباح یزدی، محمدتقی. (۱۳۸۳). در پرتو ولایت. (محمدمهدی نادری، کوشنده). مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.‎
‎مظفر، محمد رضا. (بی‌تا). عقائد الامامیة. کتابخانه دیجیتال شیعه. https://lib.eshia.ir/15205/1/5
‎مفید، محمد بن محمد. (۱۴۱۴ق). تصحیح اعتقادات الامامیة. کنگره شیخ مفید.‎
‎ناصری، محمد. (۱۳۸۹). موهبت عصمت از منظر آیات. معرفت، (۱۴۹)، ۴۷-۵۸