مطالعه تطبیقی دیدگاه شیخ مفید و ملا صدرا درباره عالم ذر

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، مشهد، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد، مشهد. ایران.

چکیده

عالم ذر از مسائل دشوار و جذاب معارف دینی است که در قرآن به اجمال و در روایات با تفصیل بیشتر مطرح شده است. جریان عالم ذر از جهات مختلف مورد بحث و بررسی اندیشمندان علوم اسلامی قرار گرفته است. برخی به نمادین بودن جریان ذر حکم نموده و عده ای نیز آن را به عنوان امر واقعی پذیرفته اند. در دسته دوم کسانی عالم ذر را به معنای ظاهری تفسیر کرده و گروهی نیز، به تأویل و توجیه آن اقدام نموده اند. شیخ مفید با ملاحظه برخی جهات جریان ذر را تأویل نموده است. ملاصدرا نیز تأویلی حکمی از عالم ذر ارائه کرده است. سؤال تحقیق این است که نقاط اشتراک و اختلاف مواجهه و تأویل این دو اندیشمند شیعی نسبت به عالم ذر چیست؟ در این مقاله به روش تحلیل محتوا و شیوه مقایسه ای، مواجهه ملاصدرا و شیخ مفید مورد مطالعه تطبیقی قرار گرفته و نشان داده شده است که آن دو در برخی جهات مثل ارزیابی اعتبار سندی و تحقق ذرات بدون تعلق روح اختلاف، و در جهات دیگری مانند نفی تفسیر ظاهری، ارائه تأویل عقلانی و مواجهه با اشکالات با یکدیگر اشتراک نظر دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Views of Shaykh al-Mufīd and Mullā Sadrā on the Realm of 'Ālam al-Dhar

نویسندگان [English]

  • Gholamali Moqaddam 1
  • Hanieh Salem 2
1 Assistant Professor, Department of Philosophy and Islamic Theology, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.
2 MA Student in Islamic Philosophy and Theology, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran
چکیده [English]


The world of Dharr is one of the difficult and fascinating issues of religious knowledge that has been mentioned briefly in the Quran and in more detail in the narrations. world of Dharr has been discussed and studied by Islamic scholars from various perspectives. Some have ruled that it is symbolic, and some have accepted it as a real matter. In the second group, some have interpreted the world of Dharr in an apparent sense. Sheikh Mufid has interpreted the world of Dharr by considering some aspects. Mulla Sadra has also presented a ruling interpretation of the world of Dharr. The research question is what are the commonalities and differences of these two Shiite scholars regarding the world of Dharr? In this article, using comparative methods, the confrontation between Mulla Sadra and Sheikh Mufid has been studied in a comparative manner and it has been shown that the two share common views in some aspects, and have differences in other aspects.
Keywords: Sheikh Mufid, world of Dharr, Criticism of world of Dharr, Transcendental philosophy, Mulla Sadra

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sheikh Mufid
  • world of Dharr
  • Criticism of world of Dharr
  • Transcendental philosophy
  • Mulla Sadra