تحلیل راهبردهای ادب‌مندی کلامی در مناجات‌های پانزده‌گانۀ امام سجاد (ع) و بازتاب آن‌ها در ترجمۀ انگلیسی: رویکردی به معارف اهل‏بیت (ع)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

2 استادیار، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زابل، زابل، ایران.

چکیده

دعا، به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین کنش‌های کلامی و معنوی در ارتباط انسان با خداوند، از ساختارهای زبانی و کلامی ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر با رویکردی کیفی و پیکره‌بنیاد، به تحلیل راهبردهای بیان کلامی در ترجمۀ انگلیسی مجموعۀ مناجات‌های پانزده‌گانۀ امام سجاد (ع) پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که پربسامدترین راهبرد بیان در این مناجات‌ها، راهبرد غیرمستقیم (شامل درخواست و اشاره) است که ریشۀ در ساختارهای کلامی و معنوی ادعیه دارد. این رویکرد، که به‏منظور حفظ ادب و خشوع در گفت‌وگوی کلامی با خداوند به کار رفته، نشان‌دهندۀ تواضع و عمق معنوی امام سجاد (ع) به‌عنوان گویندۀ این مناجات‌هاست. این ویژگی نه‌تنها به تعمیق ارتباط معنوی و کلامی با خداوند کمک می‌کند، بلکه فضای احترام‌آمیزی را در این متون ایجاد می‌نماید. بررسی ترجمۀ انگلیسی این ادعیه نشان می‌دهد که مترجم، با پایبندی به ساختار کلامی متن عربی و انتقال دقیق ادب‌مندی و معنویت نهفته در آن، توانسته است جلوه‌ای از معارف کلامی اهل‏بیت (ع) را در زبان انگلیسی بازتاب دهد. این پژوهش به تبیین جنبه‌های کلامی مناجات‌های امام سجاد (ع) و نقش آن‌ها در گسترش معارف شیعی در عرصۀ بین‌المللی کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Strategic Analysis of Verbal Politeness Mechanisms in the Fifteen Supplications of Imam Sajjad (AS): An Approach to Ahl al-Bayt Epistemological Insights

نویسندگان [English]

  • Abdulbasit Arab Youssefabadi 1
  • Moslem Fatollahi 2
1 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, University of Zabol, Zabol, Iran.
2 Assistant Professor, Department of English, Faculty of Literature and Humanities, University of Zabol, Zabol, Iran.
چکیده [English]

Prayer, as one of the most prominent linguistic and spiritual acts in human-divine communication, possesses distinctive linguistic and theological structures. This qualitative, corpus-based research analyzes the discursive strategies in the English translation of Imam al-Sajjād's fifteen supplications (munājāt). Findings reveal that the most frequent discursive strategy in these supplications is the indirect strategy (encompassing request and allusion), deeply rooted in the theological and spiritual structures of devotional prayers. This approach, employed to preserve decorum and reverence in verbal discourse with the Divine, demonstrates the humility and spiritual depth of Imam al-Sajjād as the author of these supplications. Such a characteristic not only facilitates the deepening of spiritual and theological communication with God but also creates a respectful interpretive space within these texts. An examination of the English translation indicates that the translator, by adhering to the original Arabic text's theological structure and precisely conveying the embedded politeness and spirituality, successfully reflects a nuanced representation of Ahl al-Bayt theological insights in the English language. This research contributes to elucidating the theological dimensions of Imam al-Sajjād's supplications and their role in disseminating Shi'i theological knowledge on the international stage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • discursive strategies
  • Imam al-Sajjād's Fifteen Supplications
  • english translation
  • verbal politeness
  • Şahīfat al-Sajjādīyya
قرآن کریم
‎الشهری، عبدالهادی بن‌ظافر. (۲۰۰۴). استراتیجیات الخطاب مقاربة لغویة تداولیة. دارالکتاب الجدید المتحدة.‎
‎القحطانی، سعد محمد، و الریاشی، محمدناصر. (۲۰۱۶). أسالیب الاعتذار لدی متعلّمی اللغة العربیة. مجلة الحکم، ۴(۸)، ۶۰-۹۳.‎
تک‎‎تبار فیروزجائی، حسین، حاجی‎‎خانی، علی، و مقدسی‎‎نیا، مهدی. (۱۳۹۷). بررسی شیوه‎‎های رعایت ادب در صحیفه سجادیه. مجله علمی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، ۱۴(۴۹)، ۱-۲۰. https://doi.org/20.1001.1.23456361.2019.14.49.1.5
‎تهرانی، مجتبی. (۱۳۹۳). دین تخلق به آداب الهی است. پاسدار اسلام، ۲۱(۳۸۹)، ۱۲-۱۴.‎
‎خزاعی‎‎فر، علیرضا، و قاضی‎‎زاده، خلیل. (۱۳۹۴). تأثیر هنجارها بر روند ترجمه: موردپژوهی: ترجمه‎‎های معاصر قرآن مجید. مطالعات زبان و ترجمه، ۴۸(۳)، ۸۳-۱۰۱. https://doi.org/20.1001.1.22285202.1394.48.3.4.3
‎سلطانی، بهروز، و رضی، احمد. (۱۳۹۴). روش‎‎شناسی ویلیام چیتیک در بررسی و تفسیر متون حکمی و عرفانی. روش-شناسی علوم انسانی، ۲۱(۸۴)، ۴۳-۶۵.‎
‎علی بن الحسین. (۱۴۲۶ق). الصحیفة السجادیة الجامعة. (محمد باقر نجل مرتضی و الموحد الأبطحی الأصفهانی، مشرفان). مؤسسة الامام المهدی.‎
‎کادة، لیلی. (۲۰۱۴). الاستلزام الحواری فی الدرس اللسانی الحدیث: طه عبدالرحمن أنموذجاً. الممارسات اللغویة، ۳(۳)، ۱۶۵-۱۹۴.‎
‎کوثری، عباس. (۱۴۰۱). آداب دعا. ره‎‎توشه، ۳(۹)، ۱۱-۲۱.‎
‎منافی اناری، سالار. (۱۳۸۷). بررسی تطبیقی و تحلیلی دو ترجمه انگلیسی صحیفه سجادیه. متن‎‎پژوهی ادبی، ۱۲(۳۵)، ۱۱۱-۱۲۹. https://doi.org/10.22054/ltr.2008.6451
‎منتشری، ایرج. (۱۳۹۴). بررسی ترجمه استعاره‎‎ها در ترجمه‎‎های انگلیسی صحیفه سجادیه. [پایان‎‎نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس].‎
‎ناصری، مهدی، شیری خوزانی، مصطفی، و توکلی محمدی، محمودرضا. (۱۳۹۳). ترجمه‎‎های تحت‎‎اللفظی معاصر قرآن کریم به زبان فارسی: برتری‎‎ها و کاستی‎‎ها. مطالعات ترجمه قرآن و حدیث، ۱(۲)، ۱۳۷-۱۶۷. https://doi.org/20.1001.1.24233757.1393.1.2.6.3
‎هدایت، ندا. (۱۳۸۴). تأثیر جنسیت بر نحوة بیان تقاضا: پژوهش در حوزة جامعه‌شناسی زبان. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ۲(۴)، ۱۷-۴۰.‎