the Analysis and study of negative theology as a presentation of the theory of

Esmaeeli, Muhammad Ali; Rezanejad, Ezzuddin

doi:10.22034/pke.2022.13077.1631

the Analysis and study of negative theology as a presentation of the theory of "objectivity" in the thought of Koleini, Sheikh Sadouq, Allamah Helli and Fadel Meqdad

Document Type : Original Article

Authors

¹ PHD student of Islamic philosophy and researcher at Al-Mustafa International Research Institute, Abrahamic religions Department

² Professor and faculty member of the Department of Islamic Theology, Al-Mustafa International University

10.22034/pke.2022.13077.1631

Abstract

"Negative theology" as an important and popular theory in Abrahamic religions, has emphasized the negativity component in the field of theology, has different fields, approaches and interpretations, the most significant of which among Imamiyah theologians is the approach of negative theology as an interpretation of the "objectivity" theory. This approach focuses on the relationship between the theory of objectivity and negative theology, seeks the compatibility of these two theories, and is accepted by Thiqqah al-Islam Koleini, Sheikh Sadouq, Allamah Helli, and Fadel Meqdad. Through this essay, which is organized with a descriptive and analytical method, with the aim of presenting and evaluating this approach, it is revealed that this theory has three prominent components; 1. The negativism of positive attributes (of God) in the ontological field; 2. The compatibility of the negativism of positive attributes with the simplicity of the divine essence and the incompatibility of their positivity with the simplicity of the essence (the reason of theory); 3. Presentation of the theory of objectivity in the shade of negativism of positive attributes. However, it seems that none of these components are justified and this theory, in addition to its internal problems, cannot explain the theory of objectivity.

Keywords

References

ابن‌میمون، موسی(1972م)، دلالة الحائرین، تحقیق یوسف اتاى،‏ مکتبة الثقافة الدینیة.
استیور، دان. آر(1384)، فلسفه زبان دینی، ترجمه ابوالفضل ساجدی، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
افلوطین(1366)، دوره آثار فلوطین، ترجمه محمدحسن لطفی، چ1، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
آشتیانی، سیدجلالالدین(1378)، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران، چ2، قم: بوستان کتاب.
آمدی، سیف‌الدین(1423)، ابکار الافکار فی اصول‌ الدین، تحقیق احمد محمدمهدی‏، قاهره: دارالکتب.
بغدادى، عبدالقاهر(2003م)، أصول الإیمان، بیروت: دار ومکتبة الهلال‏.
الحفنی،‌ عبدالمنعم(بی‌تا)، موسوعة‌ فلاسفة و متصوفة الیهودیة، [بی‌جا]: مکتبة مدبولی.
رازی، فخرالدین محمدبن عمر(1406)، لوامع البینات(شرح اسماءالله تعالى و الصفات)، قاهره: مکتبة الکلیات الأزهریة.
سعدیا بن یوسف(1880م)، کتاب الأمانات والاعتقادات، بر اساس نسخه اصلی کتاب در کتابخانه دانشگاه کالیفورنیا در آمریکا.
شرباک، دن کوهن(1383)، فلسفه یهودی در قرون وسطی، ترجمه علی رضا نقدعلی، چ1، قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.
شیواپور، حامد(1390)، «نسبت الهیات سلبی با رویکردهای گوناگون درباره مفهوم خدا»، فصلنامه فلسفه دین، ش10، ص171-197.
صافی گلپایگانی، لطف‌الله(1390)، الهیات در نهج‌البلاغه، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ــــــــــــــــــــــــــــ(بی‌تا)، بین العلمین الشیخ الصدوق والشیخ المفید، مترجم: محمدرضا آل‏صادق، [بی‌جا].
صدوق، محمدبن علی(1398)، التوحید، چ1، قم: موسسة النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــــــــــ(1414)، الاعتقادات، چ2، قم: نشر المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
ـــــــــــــــــــــــ(1378)، عیون أخبار الرضاD، چ1، تهران: نشر جهان‏.
طوسی، نصیرالدین(1405)، تلخیص‌المحصل، چ2، بیروت: دارالأضواء.
علامه حلی، حسن‌بن یوسف(1382)، کشف‌المراد، تقدیم وتعلیق: جعفرسبحانی، چ2، قم: مؤسسة الإمام الصادقD.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1363)، انوار الملکوت فی شرح‌الیاقوت، چ2، قم: الشریف الرضی.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1413)، الرسالة السعدیة، بیروت: دارالصفوة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1415)، مناهج‌الیقین فی أصول‌الدین، تهران: دارالأسوة.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1404)، کشف‌الفوائد فی شرح قواعدالعقائد، قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشى نجفى.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ(1426)، تسلیک النفس الى حظیرة القدس، قم: مؤسسة الإمام الصادقD.
فاضل مقداد، ابوعبدالله(1365)، الباب الحادی عشر، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامى.
ـــــــــــــــــــــــــ(1420) الأنوار الجلالیة فی شرح الفصول النصیریة، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة.
ــــــــــــــــــــــــــ(1422) اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة، چ2، قم: دفتر تبلیغات اسلامى‏.
ــــــــــــــــــــــــــ(1405) إرشادالطالبین إلى نهج‌المسترشدین، قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشى.
فراهیدی، خلیل‌بن احمد(1414)، ترتیب کتاب العین، قم: انتشارات باقری.
فیومی، محمدبن علی(1405)، المصباح المنیر، قم: دارالهجرة.
قاضی‌سعیدقمی، محمدبن‌محمد(1386)، شرح توحید الصدوق، تصحیح و تعلیق: دکتر نجفقلی حبیبی، چ2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
کاپلستون، فردریک،(1375) تاریخ فلسفه غرب، ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی، چ3، تهران: سروش.
کاکایی، قاسم(1387)، «مبانی نظری الهیات سلبی»، فصلنامه «نامه مفید»، ش 68، ص123-140.
کربن، هانری(1387)، «یزدان‌شناخت تنزیهی همچون پادزهری برای نیهیلسیم»، در: مجموعه نویسندگان، اندیشه غربی و گفتگوی تمدن‌ها، ترجمه باقر پرهام، چ3، تهران: نشر فروزان.
کلینی، محمدبن یعقوب(1407)، الکافی، چ4، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
گیسلر، نورمن(1391)، فلسفه دین، ترجمه حمیدرضا آیتاللهی، تهران: مؤسسه انتشارات حکمت.
ماتریدى، ابومنصور(1427)، التوحید، بیروت: دارالکتب العلمیة.
مازندرانى، محمدصالح(1382)، شرح اصول الکافی، تصحیح و تعلیقات: علامه شعرانی، تهران: المکتبة الإسلامیة.
مجلسی، محمدباقر(1362)، بحارالأنوار، چ4، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
ـــــــــــــــــــــ(1404)، مرآةالعقول، چ2، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
مکگراث، آلیستر(1392)، درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، چ1، ویرایش5، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب،.
ملایری، موسی(1388)، «بررسی و نقد چهار رویکرد در الاهیات سلبی»، فصلنامه اندیشه نوین دینی، ش17، ص37-57.
نراقى، ملامهدى(1423)، جامع‌الافکار و ناقدالانظار، تهران: انتشارات حکمت.